Szeryng, Henryk

Szeryng Henryk, *22 IX 1918 Żelazowa Wola, †3 III 1988 Kassel, meksykański skrzypek polskiego pochodzenia. Mając 5 lat, rozpoczął naukę gry na fortepianie pod kierunkiem matki, następnie pobierał lekcje gry na skrzypcach u M. Frenkela w Warszawie. Studiował w Hochschule für Musik w Berlinie u W. Hessa (1925–28) i C. Flescha (1929–32) oraz w konserwatorium w Paryżu pod kierunkiem G. Bouillona (dyplom z wyróżnieniem w 1937); jednocześnie kształcił się u N. Boulanger w zakresie kompozycji (1933–39). Debiutował w 1933 na koncercie Filharmonii Warszawskiej pod batutą G. Georgescu, wzbudzając podziw krytyków wykonaniem Koncertu skrzypcowego D-dur Brahmsa. W latach II wojny światowej, znając biegle 7 języków, został tłumaczem rządu polskiego na uchodźstwie, a następnie oficerem łącznikowym generała W. Sikorskiego; podczas wojny nie przerwał działalności artystycznej, dał ponad 300 koncertów w Europie, Azji, Afryce, Ameryce Północnej i Południowej. W 1941 udał się do krajów Ameryki Łacińskiej w celu znalezienia miejsc dla osiedlenia się uchodźców z Polski; sam zamieszkał w Meksyku, gdzie w 1946 naturalizował się. W latach 1948–56 wykładał na wydziale muzycznym Universidad Nacional Autonóma de México. Od 1975 działał w strukturach UNESCO jako reprezentant Meksyku. W 1954 powrócił na estradę, zdobywając powszechne uznanie.

Grę Szerynga cechowała wybitna swoboda techniczna. Jego repertuar obejmował muzykę od XVII do XX w. z eksponowaną pozycją współczesnej twórczości meksykanskiej. Wielu kompozytorów dedykowało mu swoje utwory (P.R. Fricker, J. Martinon, M. Ponce, C. Guastaviano). Był pierwszym wykonawcą dzieł m.in. C. Cháveza. W 1971 dał pierwsze współczesne wykonanie III Koncertu skrzypcowego E-dur Paganiniego. Działalność artystyczną Szerynga dokumentują liczne nagrania, m.in. dla firm Deutsche Gramophon, Decca, Philips, Mercury, Radio Corporation America, ASV i CPO. Do najwybitniejszych należą rejestracje utworów J.S. Bacha (koncerty skrzypcowe oraz sonaty i partity, nagrodzone Grand Prix du Disque), Beethovena (sonaty, nagrania z I. Haebler oraz z A. Rubinsteinem), koncertów skrzypcowych J. Brahmsa, P. Czajkowskiego i A. Chaczaturiana. W 1978, z okazji 60. rocznicy urodzin, Szeryng wystąpił w Warszawie, wykonując koncerty skrzypcowe J.S. Bacha, Beethovena i Brahmsa. Brał udział w pracach jury Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. H. Wieniawskiego w Poznaniu jako członek (1967) i przewodniczący (1981).