Świder Józef, *19 VIII 1930 Czechowice-Dziedzice, †22 V 2014 Katowice, polski kompozytor. Wykształcenie muzyczne zdobył w latach 1949–54 pod kierunkiem B. Woytowicza (kompozycja), A. Mitschy (teoria muzyki) oraz S. Allinówny (fortepian) w PWSM (obecnie Akademia Muzyczna) w Katowicach. W 1966 uzupełniał studia kompozytorskie u G. Petrassiego w Accademia Nazionale di S. Cecilia w Rzymie. W 1952 rozpoczął nauczanie w Akademii Muzycznej w Katowicach; w latach 1968–72 i 1975–83 sprawował funkcję dziekana Wydziału Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki, w latach 1972–75 prorektora, a w latach 1983–87 kierownika Katedry Kompozycji. W 1994 uzyskał stanowisko profesora zwyczajnego. Od 1975 był także wykładowcą Uniwersytetu Śląskiego (Filia w Cieszynie). W latach 1985–99 był tam dyrektorem Instytutu Pedagogiki Muzycznej. Związany był również z Podyplomowym Studium Chórmistrzowskim przy Akademii Muzycznej w Bydgoszczy (od 1984 wykładowca, od 1994 dyrektor). W latach 70. był dyrektorem artystycznym Śląskiego Związku Chórów i Orkiestr. Był trzykrotnym laureatem Nagrody Województwa Katowickiego, dwukrotnym laureatem Nagrody Premiera za Twórczość dla Dzieci, Nagrody Prezydenta m. Katowic (1994), kilku Nagród Ministra Kultury i Ministra Edukacji za działalność pedagogiczną oraz wyróżnienia za Concertino da camera na Konkursie Kompozytorskim im. G. Fitelberga (1961).
Główny nurt twórczości Świdra stanowi muzyka chóralna, bardzo zróżnicowana pod względem obsady, gatunków i przeznaczenia, która wzbogaciła repertuar wielu zespołów. Pod względem stylistycznym kompozycje Świdra są umiarkowanie nowoczesne. Wprawdzie kompozytor nie stronił całkowicie od współczesnych środków wyrazu (klastery i serie w Concertino da camera), to jednak obce są mu eksperymenty sonorystyczne i aleatoryczne, a w wielu jego utworach widać wyraźne związki z muzyką epok dawniejszych, zwłaszcza klasycyzmu (tercjowe współbrzmienia w harmonii, balansowanie na granicy tonalności dur-moll, zastosowanie klasycznych środków polifonicznych jak imitacja, śpiewne i melodyjne tematy, przejrzysta faktura).
Instrumentalne:
Allegro e Moderato na 2 fortepiany, 1952, wyd. Kraków 1970
Sonata na wiolonczelę i fortepian, 1953
Koncert fortepianowy, 1954
Sonata na skrzypce i fortepian, 1957
Concertino da camera per 5 gruppi concertanti, 1961
Kaprys na klarnet i fortepian, 1962, wyd. Kraków 1967
Symfonia na orkiestrę dętą, 1962, wyd. Warszawa 1986
Koncert na 4 instrumenty dęte i orkiestrę, 1963
Perpetuum mobile na fortepian, 1963, wyd. Kolonia 1996
Mała serenada na 2 puzony, róg, tubę i fortepian, 1966
Idylla, Scherzo na orkiestrę dętą, 1975, Warszawa 1990
Miniatury liryczne na kwintet dęty, 1975, wyd. Kraków 1978
Scherzo na orkiestrę dętą, 1981, Warszawa 1989
Ewokacje na fortepian i orkiestrę smyczkową, 1983
Improwizacja na klarnet i fortepian, 1992
Pièce ridicule na organy, 1992, wyd. Kolonia 1996
Pièce sentimentale na organy, 1993
Circus Music na orkiestrę dętą, 1994
Wormeveer na orkiestrę dętą, 1996.
Wokalne:
liczne pieśni na chór mieszany, m.in.:
4 pieśni, sł. J. Kasprowicz, K.K. Baczyński, J.W Goethe, K.I. Gałczyński, wyd. Kraków 1979
3 pieśni, sł. K.I. Gałczyński, 1957, wyd. Kraków 1962
2 pieśni, sł. J. Iwaszkiewicz, J. Tuwim, 1960, wyd. Kraków 1971
Piosenki liryczne, sł. W. Broniewski, 1961, wyd. Kraków 1966
Śląsk śpiewa, sł. J. Tuwim, 1964, wyd. Kraków 1970
5 pieśni, sł. A. Mickiewicz, 1977, wyd. Kraków 1980
Pięć pieśni na chór mieszany a cappella, sł. A. Mickiewicz, 1978, wyd. Kraków 1980 PWM
Quattro pezzi (Rondo, Cantus tristis, Cantus gloriosus – wyk. Warszawska Jesień 1985, Canon), 1979, wyd. Kraków 1988
10 pieśni do słów poetów polskich, 1982, wyd. Kraków 1985
Wielki walc chóralny na chór mieszany a cappella, 1985, wyd. Kraków 2014 PWM
Marsz na chór mieszany a cappella, 1986, wyd. Kraków 2014 PWM
Grande valse chorale, Marche, 1985 i 1986, wyd. Kraków 1988
16 utworów religijnych, 1985–2002, w tym Ave Maria 1985, wyd. Pohlheim 1998, Magnificat 1988, wyd. Frankfurt n. Menem 1998, Beatus vir 1988, wyd. Pohlheim 1998, Miserere 1995, wyd. Frankfurt n. Menem 1997, Salve Regina 2002, Da pacem Domine 2002, Missa corale 2002
Psalm 70. Boże Wiecznej Mocy na chór mieszany a cappella, 2013, wyd. Kraków 2014 PWM
Psalm 8. Wszechmocny Panie na chór mieszany a cappella, 2013, prawyk. Warszawa 21 IV 2014, wyk. Chór Polskiego Radia, dyryg. W. Siedlik; wyd. Kraków 2014 PWM
na chór żeński:
Muzyka poranna, sł. J. Liebert, 1964, wyd. Kraków 1982
Samogłoski, 1983, wyd. Kraków 1988
A little vocal concerto, 1986, wyd. 1993 Gentry Publications
Ostinato, 1989, wyd. Kolonia 1994
Piccola improvvisazione, 1989, wyd. Frankfurt n. Menem 2000
2 kołysanki, sł. J. Czechowicz, 1993
na chór męski:
Kołysanka na chór męski a cappella, sł. M. Konopnicka, 1962
na chór dziecięcy:
Rymowanki, sł. J. Ficowski i S. Grochowiak, 1986, wyd. Kraków 1989
Od rana do wieczora na chór dziecięcy i fortepian, sł. M. Świder, 1983, wyd. Kraków 2001
O wszechmogący Boże na chór dziecięcy a cappella, wyd. Kraków 2016 PWM
Wokalno-instrumentalne:
4 pieśni na głos i fortepian, sł. L. Staff i J. Tuwim, 1953–56, wyd. Kraków 1961
Piosenka o Wicie Stwoszu na sopran, chór męski i organy, sł. K.I. Gałczyński, 1967
Canzonette senza parole na głos i fortepian, 1959, wyd. Kraków 1970
Jesienne pieśni na głos i fortepian, sł. A. Błok, 1984, wyd. Warszawa 1986
Missa simplex na chór i organy, 1955, 2. wersja 1993
Koncert na sopran i orkiestrę, 1956
Wieczne lato, kantata na alt, chór męski i orkiestrę, sł. K.I. Gałczyński, 1958
Pieśń o Ojczyźnie, kantata na tenor, chór i orkiestrę, sł. K.I. Gałczyński, 1960
3 pieśni na baryton i orkiestrę, sł. Z. Herbert, 1964
Z tamtych dni, oratorium na sopran, tenor, chór żeński, chór mieszany i orkiestrę, sł. T. Kijonka, 1972
Tryptyk powstańczy, oratorium na sopran, bas, 3 chóry, orkiestrę dętą i orkiestrę symfoniczną, sł. T. Kijonka, 1975
Poemat stalowy, oratorium na głosy solowe, recytatora, chór i orkiestrę, sł. T. Kijonka, 1978
Silesiana, oratorium na sopran, tenor, bas, chór i orkiestrę, sł. T. Kijonka, 1980
Polskie śpiewy na chór i orkiestrę, sł. T. Różewicz, S. Nowak, K.K. Baczyński, 1981
Missa angelica na sopran, chór i orkiestrę smyczkową, 1989
Missa in re na chór mieszany i orkiestrę smyczkową, 1990
Amor et caritas, Da nobis caritatem i Canticum canticorum na chór i kwartet instrumentów dętych, 1995
Missa festiva na 2 chóry, orkiestrę smyczkową i organy, 1999
Alleluja na głos i organy, 1996, Frankfurt n. Menem 2000
Canti laudantes na sopran, chór i orkiestrę smyczkową, 2000
Te Deum na sopran, chór i orkiestrę, 2001, wyd. Leinfelden-Echterdingen 2003
Sceniczne:
Magnus, opera, libretto T. Kijonka, wyst. Bytom 1970
Wit Stwosz, opera, libretto T. Kijonka, wyst. Bytom 1974
Bal Baśni, opera dla dzieci, libretto T. Kijonka, wyst. Bytom 1977
***
muzyka teatralna i filmowa
Opracowania:
Boże, coś Polskę na chór mieszany a cappella, wyd. Kraków 1984 PWM
Mazurek 3 Maja na chór mieszany a cappella, wyd. Kraków 1984 PWM
