Subotnick, Morton

Subotnick Morton, * 14 IV 1933 Los Angeles, amerykański kompozytor, pionier elektronicznej muzyki interaktywnej. Studiował filologię angielską na uniwersytecie w Denver, a kompozycję w Mills College w Oakland (Kalifornia) pod kierunkiem L. Kirchnera i D. Milhauda, uzyskując w 1960 stopień Master of Arts. Subotnick, niezwykle aktywny na polu organizacyjnym i dydaktycznym, w latach 1961–63 był dyrektorem muzycznym Ann Halprin’s Dance Company, w 1966 Repertory Theater (Vivean Beaumont Theater) w Lincoln Center w Nowym Jorku, w 1967–68 dyrektorem The Electric Circus tamże, w 1961–66 współzałożycielem i kierownikiem San Francisco Tape Music Center, w 1965 założycielem studia muzyki elektronicznej na uniwersytecie w Pittsburghu. W latach 1959–66 wykładał w Mills College, w 1966–69 w School of Arts w New York University, w 1968–69 uczył kompozycji w University of Maryland, w 1970–74 był prodziekanem wydziału muzyki w California Institute of Arts w Valencia, gdzie prowadził studio muzyki elektronicznej (Center for Experiments in Art, Information and Technology – CEAIT); w 1974 objął katedrę kompozycji na tej uczelni. Lata 1979–81 spędził w Europie; najpierw w Paryżu, pracując w Institut de Recherche et de Coordination Acoustique/Musique (IRCAM), potem w Berlinie Zachodnim jako stypendysta Deutscher Akademischer Austauschdienst (DAAD). W 1985 był kompozytorem rezydentem w Massachusetts Institute of Technology w Cambridge (Massachusetts). Otrzymał m.in. nagrodę American Academy of Arts and Letters (1979), nagrodę SEAMUS (Society for Electro-Acoustic Music in the United States, 1998) za całokształt osiągnięć artystycznych, stypendium fundacji Guggenheima i trzykrotnie fundacji Rockefellera. Doktor honoris causa kalifornijskiego Instytutu Sztuki (2009).

Muzyka czysto instrumentalna stanowi niewielką cząstkę twórczości Subotnicka. Najbardziej interesowało go wykonywanie muzyki elektronicznej na żywo, albo za pomocą napięciowo sterowanego syntezatora Buchla, lub później – za pomocą taśmy sterującej Electronic Ghost Score (EGS), będącej zapisem sygnałów sterujących dla elektronicznych urządzeń przetwarzających (wg autorskiego projektu kompozytora). Do jego zasług należy wprowadzenie muzyki elektronicznej i multimedialnej na amerykański rynek płytowy. Subotnick był pierwszym kompozytorem, który tworzył muzykę elektroniczną przeznaczoną wprost na płyty (wówczas winylowe LP). Wielkie wytwórnie Columbia, Nonesuch, Turnabout zamawiały u niego kolejne utwory.

Literatura: R. Norton, The Vision of Morton Subotnick, „Music Journal” 1970 nr 1 (28); B. Schrader, Introduction to Electro-Acoustic Music, Nowy Jork 1982; H. Whipple, Beasts and Butterflies: Morton Subotnick’s Ghost Scores, „The Musical Quarterly” 1983 nr 69; C. Roads, Interview with Morton Subotnick, „Computer Music Journal” 1988 nr 1 (12); M. Coniglio, Introduction to the Interactor language, „International Computer Music Conference” 1992; L. VanHandel, Von ‘Geister-Partituren’ zur CD-ROM: Die interaktive Musik von Morton Subotnick, „Positionen: Beiträge zur Neuen Musik” 1994 nr 21; L. VanHandel, The inherent primitivism in Morton Subotnick’s All my hummingbirds have alibis, „Music research forum” 1995 nr 10; T. Machover, Interview with Mort Subotnick, „Contemporary music review” 1996 nr 2 (13); K.H. Burns, An emerging digital community: The CD-ROM artists, „Organised sound: An international journal of music technology” 1997 nr 1 (2); K. Goldsmith, Don’t quit your day job. Yet…,  „NewMusicBox” 2000; D.W. Bernstein, M. Payne, Morton Subotnick, w: The San Francisco Tape Music Center: 1960s counterculture and the avant-garde, red. D.W. Bernstein, Berkeley 2008; D.W. Bernstein, M. Payne, M. Subotnick, R. Sender Barayón, Don Buchla, w: The San Francisco Tape Music Center: 1960s counterculture and the avant-garde, red. D.W. Bernstein, Berkeley 2008;  A. Mika, Morton Subotnick: Jacob’s Room – Bregenzer Festspiele, ‘Kunst aus der Zeit’, „Österreichische Musikzeitschrift” 2010 nr 6 (65); R.J. Gluck, Nurturing young composers: Morton Subotnick’s late-1960s studio in New York City, „Computer music journal” 2012 nr 1 (36); Ch. Wagner, Musik als Studiokunst, „Neue Zeitschrift für Musik” 2014 nr 1 (175); F.A. Riberio, O impacto dos sintetizadores no processo composicional, „OPUS: Revista da Associação Nacional de Pesquisa e Pós-Graduação em Música (ANPPOM)” 2018 nr 1 (24); F.O. Gehry, M. Swed,  Spaces for music, w: Ways of hearing: Reflections on music in 26 pieces, red.  S. Burnham, M. Seltzer, D. von Moltke, Princeton 2021.