Stenhammar, Wilhelm

Stenhammar [st’en_~] Karl Wilhelm Eugen, *7 II 1871 Sztokholm, †20 XI 1927 Goteborg, szwedzki kompozytor, pianista i dyrygent. Jego ojciec Per Ulrik (1828–1875) był architektem i kompozytorem. Stenhammar uczył się gry na fortepianie u R. Anderssona (1887), a w 1890, po dwóch latach nauki u W. Heinzego, zda egzamin organistowski. Studiował kontrapunkt u J. Dente’a i kompozycję u E. Sjögrena (1888) oraz A. Halléna (1889–92). W 1892 zadebiutował jako pianista oraz kompozytor balladą I rosengård. W latach 1892–93 kontynuował studia pianistyczne u H. Bartha w Berlinie. Następnie występował jako solista oraz kameralista z Aulin Quartet. Od 1897 był dyrygentem i dyrektorem artystycznym towarzystwa filharmonicznego, następnie opery w Sztokholmie oraz w latach 1904–06 nowego towarzystwa filharmonicznego. Od 190 do 1922 był dyrektorem powstałego w 1906 towarzystwa orkiestrowego w Göteborgu; dzięki jego działalności miasto stało się w tym czasie ważnym ośrodkiem muzycznym. W latach 1923–25 Stenhammar był ponownie dyrektorem artystycznym opery w Sztokholmie. W 1900 został członkiem Kungliga Musikaliska Akademien; w 1916 otrzymał tytuł doktora honoris causa uniwersytetu w Göteborgu.

Kompozycje Stenhammara z pocątkowego okresu twórczości wykazują silny wpływ muzyki Wagnera (opera Gildet på Solhaug), Liszta i Brahmsa (utwory fortepianowe), później również klasyków wiedeńskich przede wszystkim Beethovena (II Koncert fortepianowy). W drugim dziesięcioleciu XX w., po wnikliwym przestudiowaniu reguł XVI-wiecznego kontrapunktu, Stenhammar zaczął skłaniać się ku polifonii renesansowej, odszedł wówczas od harmoniki późnoromantycznej (V Kwartet smyczkowy). Jednocześnie nawiązał do melodyki i rytmiki szwedzkiej muzyki ludowej, co nadało jego twórczości narodowy koloryt, a subtelna orkiestracja, zwłaszcza muzyki do przedstawień teatralnych, zbliżyła Stenhammara do stylistyki impresjonistycznej.

Literatura: J. Rabe Dikt och ton (‘wiersz i dźwięk’), Sztokholm 1959; B. Wallner Wilhelm Stenhammar och hans tid (‘W. S. i jego czasy’), Sztokholm 1991.