Stäblein [szt’eblajn] Bruno, *5 V 1895 Monachium, †6 III 1978 Erlangen, niemiecki muzykolog. Studia muzyczne (organy, fortepian, kompozycja, dyrygentura) odbywał w Staatliche Akadademie der Tonkunst w Monachium, jednocześnie od 1914 studiował muzykologię pod kierunkiem A. Sandbergera i Th. Kroyera na uniwersytecie w Monachium, gdzie w 1918 uzyskał stopień dra na podstawie pracy Musicque de Joye. Studien zur Instrumentalmusik des 16. Jahrhunderts. Początkowo pracował jako dyrygent teatralny i operowy w Monachium (1918/19), Innsbrucku (1919/20) i Coburgu (1920–26); był także dyrygentem w Ernst-Albert-Oratorien-Verein (1920–29). W latach 1931–45 wykładał w Altes Gymnasium w Ratyzbonie, tamże w 1945 zorganizował i od 1953 był dyrektorem instytutu muzykologicznego przy Philologisch-Theologische Hochschule. W 1946 habilitował się na podstawie pracy Hymnenstudien na uniwersytecie w Erlangen, gdzie w latach 1956–63 był kierownikiem katedry muzykologii; tu stworzył obszerne archiwum mikrofilmów rękopisów średniowiecznych, którego pracami kierował jeszcze po przejściu na emeryturę (1963). Rozwijał też (m.in. jako założyciel wydawnictwa źródłowego «Monumenta Monodica Medii Aevi») szeroką działalność edytorską, zyskując wielki autorytet w dziedzinie muzyki średniowiecznej, zwłaszcza chorału rzymskiego. Był członkiem licznych krajowych i międzynarodowych organizacji muzykologicznych.
Zainteresowania naukowe Stäbleina skupiają się wokół muzyki średniowiecznej, zwłaszcza monodii religijnej i świeckiej. W tej dziedzinie był jednym z najwybitniejszych po P. Wagnerze przedstawicieli niemieckiej nauki o chorale gregoriańskim. Oprócz działalności dydaktycznej i naukowo-organizacyjnej największą rolę w rozwoju badań w zakresie mediewistyki muzycznej w 2. połowie XX w. odgrywają jego liczne prace interpretacyjne o charakterze przyczynkarskim lub syntetycznym, w tym również artykuły encyklopedyczne, dotyczące zagadnień związanych z historią chorału gregoriańskiego, niektórymi jego formami (tropy, sekwencje, hymny), sposobami wykonywania i zapisu. Niezwykle wartościowe są również jego gruntowne studia źródłoznawcze oraz prace edytorskie, wśród których podstawowe znaczenie ma edycja hymnów (1956), opracowana metodami, które stały się wzorcem dla późniejszych wydawnictw o podobnym charakterze. Stäblein był inicjatorem i wieloletnim kierownikiem fundamentalnych serii wydawniczych poświęconych europejskiej monodii średniowiecznej: «Musica Divina» (od 1950), «Monumenta Musicae Medii Aevi» (od 1956), «Erlanger Arbeiten zur Musikwissenschaft» (od 1962).
Literatura: Festschrift Bruno Stäblein, red. M. Ruhnke, Kassel 1967 (zawiera wykaz prac Stäbleina).
Die zwei St. Emmeramer Kantatorien aus dem 11. Jahrhundert (Clm 14322 und Clm 14083), „Jahresbericht des Vereins zur Erforschung der Regensburger Diözesangeschichte” XIII, 1939
Alt- und neurömischer Choral, w ks. kongr. w Lüneburgu 1950, red. H. Albrecht i in., Kassel 1951
Zur Entstehung der gregorianischen Melodien, „Kirchenmusikalisches Jahrbuch” XXXVI, 1952
Die Tegernseer mensurale Choralschrift aus dem 15. Jahrhundert, w ks. kongr. w Utrechcie 1952, Amsterdam 1953
Von der Sequenz zum Strophenlied, „Die Musikforschung” VII, 1954
Eine Hymnusmelodie als Vorlage einer provenzalischen Alba, w ks. pam. H. Anglésa, t. 2, red. M. Querol i in., Barcelona 1961
Zur Frühgeschichte der Sequenz, „Archiv für Musikwissenschaft” XVIII, 1961
Die Unterlegung von Texten unter Melismen. Tropus, Sequenz und andere Formen, w ks. kongr. w Nowym Jorku 1961, t. 2, red. J. LaRue, Kassel 1962
Der Tropus „Dies sanctificatus” zum Alleluia „Dies sanctificatus”, „Studien zur Musikwissenschaft” XXV, 1962
Die Schwanenklage. Zum Problem Lai-Planctus-Sequenz, w ks. pam. K.G. Felletera, red. H. Hüschen, Ratyzbona 1962
Notkeriana, „Archiv für Musikwissenschaft” XIX/XX, 1962/63
Zum Verständnis des „klassischen” Tropus, „Acta Musicologica” XXXV, 1963
Modale Rhythmen im Saint-Martial-Repertoire?, w ks. pam. F. Blumego, red. A.A. Abert i W. Pfannkuch, Kassel 1963
Die Sequenzmelodie „Concordia” und ihr geschichtlicher Hintergrund, w ks. pam. H. Engela, Kassel 1964
Der „altrömische” Choral in Oberitalien und im deutschen Süden, „Die Musikforschung” XIX, 1966
Zur Stilistik der Troubadourmelodien, „Acta Musicologica” XXXVIII, 1966
Kann der gregorianische Choral im Frankenreich enstanden sein?, „Archiv für Musikwissenschaft” XXIV, 1967
„Gregorius Praesul”, der Prolog zur römischen Antiphonale, w: Musik und Verlag, ks. pam. K. Vötterlego, red. W. Rehm i R. Baum, Kassel 1968
Nochmals zur angeblichen Entstehung des gregorianischen Chorals im Frankenreich, „Archiv für Musikwissenschaft” XXVII, 1970
Oswald von Wolkenstein, der Schöpfer des Individualliedes, „Deutsche Vierteljahrschrift für Literaturwissenschaft und Geistesgeschichte” XLVI, 1972
Oswald von Wolkenstein und seine Vorbilder, w: Oswald von Wolkenstein, ks. kongr. w Novacelli 1973, red. E. Kühebacher, Innsbruck 1974
Die Entstehung des gregorianischen Chorals, „Die Musikforschung” XXVII, 1974
Schriftbild des einstimmigen Musik, Lipsk 1975
Pater noster-Tropen, w: Sacerdos et Cantus Gregoriani Magister, ks. pam. F. Haberla, red. F.A. Stein, Ratyzbona 1977
Einiges Neue zum Thema „archaische Sequenz”, w ks. pam. G. von Dadelsena, red. Th. Kohlhase i V. Scherliess, Neuhausen 1978
wydania:
F. Cavalli Vier Marianische Antiphonen (1656), «Musica Divina» I–IV, Ratyzbona 1950
Hymnen, «Monumenta Monodica Medii Aevi» I, 1956
Die Gesänge des altrömischen Graduale (Vat.lat.5319), z M. Landwehr-Melnickim, «Monumenta Monodica Medii Aevi» II, 1970
