Smyth, Ethel

Smyth [smyθ] Dame Ethel Mary, *22 IV 1858 Londyn, †8 V 1944 Woking, angielska kompozytorka i pisarka. Mimo sprzeciwu rodziny w 1877 wyjechała do Lipska, gdzie podjęła studia kompozytorskie w konserwatorium u C. Reineckego, S. Jadassohna i L. Maasa, a następnie brała prywatne lekcje u H. von Herzogenberga. Poznała m.in. J. Brahmsa, E. Griega i C. Schumann. Tam też wykonywane były jej wczesne kompozycje – pieśni, utwory fortepianowe i kameralne. Po powrocie do Anglii debiutowała z sukcesem w Londynie w 1890 Serenadą i uwerturą Antony and Cleopatra. Wkrótce zainteresowała się operą; kilkanaście lat poświęciła pracy nad Fantasio, Der Wald i Les naufrageurs, zabiegając o ich kolejne wystawienia na scenach brytyjskich i w innych krajach europejskich. W 1910 czynnie zaangażowała się w ruch sufrażystek, któremu dedykowała m.in. The March of the Women. W czasie I wojny światowej zaczęła pisać dowcipne eseje i wspomnienia, które zdobyły sporą popularność (m.in. England, Music, and – Women; Impressions That Remained; Beecham and Pharaoh). Postępująca utrata słuchu w ostatnich dziesięciu latach życia uniemożliwiła jej pracę kompozytorską. Otrzymała tytuł doktora honoris causa uniwersytetu w Durham (1910) i Oksfordzie (1926) oraz tytuł Dame Commander of the Order of the British Empire (1922).

Język muzyczny Smytha wykazuje cechy typowe dla twórczości kompozytorów niemieckich końca XIX w.; szczególnie w pieśniach i utworach kameralnych z okresu lipskiego wyraźny jest wpływ J. Brahmsa. Utwory orkiestrowe Smytha charakteryzuje duża inwencja melodyczna i efektowna orkiestracja. Kompozytorka zyskała rozgłos przede wszystkim jako autorka oper, wśród których znalazły się zarówno 1-aktowe komedie (The Boatswain’s Mate, Entente cordiale), jak i najbardziej znany, 3-aktowy dramat liryczny Les naufrageurs. Smyth nawiązywała głównie do stylistyki późnoromantycznej (Der Wald), ale też do neoklasycyzmu (Fête galante). Sięgała m.in. po takie środki jak dialog mówiony (Entente cordiale) lub folklor angielski (The Boatswain’s Mate).

Literatura: J.A. Bernstein „Shout, Shout, Up with your Song!”. Dame Ethel Smyth and the Changing Role of the British Woman Composer, w: Women Making Music. The Western Art Tradition, 1150–1950, red. J. Bowers i J. Tick, Urbana 1986; E. Wood Lesbian Fugue. Ethel Smyth’s Contrapuntal Arts, w: Musicology and Difference, red. R. Solie, Berkeley 1993; E. Smyth The Memoirs of Ethel Smyth, Londyn,2008; Women’s Suffrage in Word, Image, Music, Stage and Screen The Making of a Movement, red. Ch. Wiley, L. E. Rose, Abingdon, Oxon 2021; L. Broad Quartet: How Four Women Changed the Musical World, Londyn 2023; A. E. Butler Two paths to equality Alice Paul and Ethel M. Smith in the ERA debate, 1921–1929, Albany 2002; E. Wood On Deafness and Musical Creativity: The Case of Ethel Smyth, „The Musical Quarterly” 2009, t. 92 (1-2); E. Wood Performing Rights: A Sonography of Women’s Suffrage, „The Musical Quarterly, 1994, Vol. 79 (4); E. Wood Women, Music, and Ethel Smyth: A Pathway in the Politics of Music, Amherst, „The Massachusetts Review” 1983, Vol. 24 (1); Ch. Wiley Music and Literature: Ethel Smyth, Virginia Woolf, and “The First Woman to Write an Opera”, „The Musical Quarterly” 2013, t. 96 (2); S. Robinson Smyth the anarchist: fin-de-siècle radicalism in ‘The Wreckers’, „Cambridge Opera Journal” 2009, t. 20 (2); J. Lebiez The Representation of Female Power in Ethel Smyth’s ‘Der Wald’ (1902), „The German Quarterly”, t. 91 (4), Music and German Culture, 2018; E. Gates Damned If You Do and Damned If You Don’t: Sexual Aesthetics and the Music of Dame Ethel Smyth, „Journal of Aesthetic Education”, t. 31 (1), 1997; P. Gillett Musical women in England, 1870–1914, Nowy Jork 2000; L. Parsons, B. Ravenscroft Analytical Essays on Music by Women Composers, Oxford University Press, 2022; M. Hoffmann “Wie ich Suffragette wurde.”: künstlerisches und politisches Selbstverständnis der englischen Komponistin Ethel Smyth (1858–1944), „GENDER – Zeitschrift für Geschlecht, Kultur und Gesellschaft” 4(1), 2012; R. Lumsden “The Music Between Us”: Ethel Smyth, Emmeline Pankhurst, and “Possession”, „Feminist Studies”, t. 41 (2), 2015; S. Fuller Smyth, Dame Ethel (Mary), The New Grove Dictionary of Music and Musicians, t. 23, 2001.