Sloboda John, *13 VI 1950 Londyn, angielski psycholog muzyki polskiego pochodzenia. Studiował grę na fortepianie w Trinity College of Music w Londynie, a w latach 1968–71 psychologię i filozofię na uniwersytecie w Oksfordzie. W 1974 uzyskał stopień doktora psychologii muzyki w University College w Londynie na podstawie pracy Prose Reading and Music Reading. Some Comparisons of Underlying Perceptual Processes. Od 1974 wykłada psychologię na uniwersytecie w Keele, tamże od 1991 jest profesorem oraz dyrektorem Unit for the Study of Musical Skill and Development, w latach 1994–99 pełnił funkcję prorektora, a w 1991–94 dziekana wydziału nauk społecznych, zaś w 2000–03 wydziału psychologii; od 1994 kieruje badaniami naukowymi na wydziale psychologii. Sloboda działa w redakcjach czasopism naukowych, m.in. „Music Perception” (od 1983), „Quarterly Journal of Experimental Psychology” (1985–89), „Psychology of Music” (redaktor naczelny w latach 1985–90), „Psychology Teaching Review” (od 1991), „Musicae Scientiae” (od 1996) oraz w towarzystwach naukowych, m.in. British Psychological Society (od 1989, w latach 1991–94 był kierownikiem Special Group of Teachers of Psychology), European Society for the Cognitive Sciences of Music (w latach 1991–94 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego, a w 1994–97 przewodniczącego), British Association for the Advancement of Science (w latach 1992–93 był przewodniczącym sekcji psychologów, a w 1995–96 przewodniczącym sekcji ogólnej). Współpracuje z międzynarodowym gronem badaczy (m.in. pracownikami Katedry Psychologii Muzyki Akademii Muzycznej w Warszawie), wygłasza za granicą gościnne wykłady (w Polsce 1995, 1997, 2002). Za swe osiągnięcia naukowe został odznaczony licznymi nagrodami. W 2004 uhonorowano go członkostwem British Academy of Sciences.
Sloboda – jeden z najwybitniejszych przedstawicieli nauk kognitywnych – cieszy się ogromnym uznaniem zarówno wśród psychologów, jak i muzykologów oraz muzyków, bowiem jego koncepcje teoretyczne i hipotezy dotyczące szerokiego spektrum zagadnień (związanych m.in. z poznawaniem i zapamiętywaniem muzyki, także jej tworzeniem, wykonywaniem i nabywaniem sprawności „eksperta”, emocjami towarzyszącymi kontaktom człowieka z muzyką) wsparte są nie tylko warsztatem naukowym psychologa, ale także własnymi doświadczeniami jako muzyka wykonawcy (grającego na fortepianie i klarnecie), dyrygenta chóru oraz kompozytora o rozległej wiedzy z zakresu teorii, historii i literatury muzycznej. Do lat 80. badania psychologów i akustyków muzyki koncentrowały się na percepcji pojedynczych dźwięków; niewiele uwagi poświęcano takim zagadnieniom jak mentalna reprezentacja długotrwałych i złożonych zjawisk muzycznych. Propagując psychologię poznawczą muzyki, ukierunkowaną na badania pamięci, wyobraźni i emocji człowieka, Sloboda postawił śmiałe tezy i hipotezy dotyczące wykonywania, tworzenia, słuchania i nauczania muzyki oraz poruszył zagadnienia wymagające większego zaangażowania badawczego.
Jego książka The Musical Mind (1985; wyd. pol. Umysł muzyczny, 2002) stała się światowym bestsellerem; była kilkanaście razy wznawiana, uzupełniana i tłumaczona na wiele języków. Zakres tej książki jest imponujący: od percepcji muzyki do jej produkcji; obejmuje tematy tak różne jak pochodzenie muzyki i okoliczności sprzyjające nabywaniu umiejętności muzykowania, poznawania i analizowania konstrukcji słuchanej muzyki, a omówienie reakcji emocjonalnych i procesów twórczych jest oparte na doświadczeniach osobistych autora. Fenomen muzyczny aktywności człowieka przedstawiony został na podstawie wyników badań psychologii społecznej, rozwojowej, wychowawczej, neuropsychologii oraz dynamicznie rozwijającej się psychologii poznawczej. Sloboda skonfrontował wyniki badań eksperymentalnych z wiedzą z zakresu teorii i historii muzyki oraz retrospekcją własnej aktywności muzycznej (przedstawił m.in. sprawozdanie z procesu komponowania swojego utworu na chór i organy). Jego zdaniem, podstawą wszelkiej aktywności muzycznej jest potrzeba zapamiętania, zrozumienia i nadania znaczenia wydarzeniom brzmieniowym. Głównym powodem zainteresowania muzyką jest wprawdzie to, że potrafi ona wzbudzać głębokie i znaczące emocje, ale niezbędnym poprzednikiem fazy afektywnej jest faza kognitywna, dzięki której powstaje wewnętrzna reprezentacja muzyki. Problem wykonawstwa muzycznego Sloboda omawia z punktu widzenia sprawnego czytania nut (gry a vista), skutecznego ćwiczenia oraz techniki gry na instrumencie. Hipotezę, iż biegłość wykonawcza zależy od umiejętności elastycznego zastosowania wiedzy o wyrazistej strukturze wykonywanej muzyki, potwierdziły badania podjęte w Europie i Stanach Zjednoczonych.
W analizie procesu kompozycji i improwizacji muzycznej Sloboda uwzględnia 4 aspekty: badanie historii danej kompozycji zawartej w rękopisie (szkice i notatniki mogą ujawnić, w jaki sposób kompozycja dojrzewała i zmieniała się w umyśle twórcy), badanie wypowiedzi kompozytorów o ich pracy twórczej, obserwację działań improwizatorskich oraz sprawozdanie twórcy z uświadomionych procesów, zachodzących podczas komponowania utworu muzycznego. Sloboda skoncentrował się na analizie dwóch aspektów aktywności psychicznej: na uchwyceniu nadrzędnych struktur dźwiękowych lub planów kierujących i określających kolejne poczynania kompozytorskie oraz określaniu, do jakiego stopnia owe plany mogą mieć prowizoryczny charakter. Problem kontaktu słuchacza z muzyką omawia z punktu widzenia naturalnych skłonności człowieka do grupowania sekwencji dźwięków w segmenty („postacie brzmieniowe”) oraz funkcjonowania uwagi i pamięci podczas słuchania utworu muzycznego. Sloboda uważa, iż tzw. „inteligentne słuchanie” polega na wychwytywaniu relacji podobieństwa i różnicy między grupami dźwięków, a zarazem podkreśla, że słuchacze potrafią dostrzegać makroskalowe relacje opisywane przez analityków. Problem pamięci muzycznej omawia z punktu widzenia możliwości zapamiętania konkretnej wysokości (słuch absolutny i relatywny), jakiejś powtarzalnej całości brzmieniowej oraz relacji powiązań między podobnymi i różnymi segmentami rozbudowanego utworu. Według Slobody podstawą pamięci muzycznej jest zdolność do uchwycenia z sekwencji dźwięków struktur wyższego rzędu, a najbardziej istotne jest odkrywanie w danym utworze podobieństw i związków między segmentami percypowanymi jako całość (także stereotypowość owych związków) oraz wzmożona motywacja do ich zapamiętania. Rozwój w zakresie sprawności muzyka wykonawcy polega głównie na mentalnym przyswajaniu nowych, ogólnych struktur, toteż intensywne myślenie o prawidłowym palcowaniu sprzyja manualnej sprawności.
Podkreślając, iż poznawcza psychologia muzyki próbuje wyrazić strukturę ludzkiej myśli i działania z pominięciem przyczyn biologicznych lub społecznych, Sloboda stawia pytania dotyczące działania mechanizmów poznawczych w kontakcie człowieka z muzyką, analizuje czynniki wyznaczające różnice kulturowe i szuka dowodów na istnienie uniwersalnych cech muzyki. Wysuwa tezę, że piśmienna kultura muzyczna i związany z nią rozwinięty system notacji muzycznej sprzyjają rozwojowi specyficznych umiejętności kognitywnych; zaznacza jednak, że zarówno tradycja muzyczna piśmienna, jak i oralna mają podstawowe cechy wspólne, m.in. skłonność człowieka do tworzenia i dostrzegania zorganizowanych wzorów, hierarchii i sekwencji, toteż bada szczegółowo istotę rozmaitych struktur i procesów poznawczych. Uważa, iż w każdej kulturze ważnym impulsem motywacyjnym uprawiania muzyki jest głos i rytmicznie poruszające się ciało, a tworzona muzyka przynosi korzyści jako pomoc mnemoniczna, jako środek doznań estetycznych i transcendentalnych, a także sprzyja tworzeniu więzi społecznych. Sloboda zadając w The Musical Mind kluczowe pytania: „jak” i „dlaczego”, wyznaczył program badawczy dla psychologów muzyki z całego świata, którzy po upływie ćwierćwiecza ofiarowali mu książkę Music and the mind: essays in honour of John Sloboda (Oxford, 2011) zawierającej przegląd aktualnych wyników badań w dziedzinie psychologii muzyki, inspirowanych przez wpływową pracę Slobody.
Ważne pole badawcze Slobody stanowi problem relacji między percypowanym brzmieniem a emocjami; jako zwolennik badań interdyscyplinarnych postuluje uwzględnianie teoretycznych i metodologicznych problemów podejmowanych przez filozofów, socjologów, antropologów, biologów i muzykologów na temat emocji. Analizując ten problem z perspektywy psychologicznej, proponuje odejście od tradycyjnego ujęcia statycznego na rzecz dynamicznego, lepiej przystosowanego do zmieniającej się w czasie emocjonalnej reakcji na muzykę.
Wyniki badań Slobody przydatne są w edukacji i doskonaleniu sprawności muzycznej, a jego ustalenia w zakresie mentalnej reprezentacji muzyki, procesów poznawania, zapamiętywania i rozumienia muzyki stały się wyzwaniem dla teoretyków muzyki skoncentrowanych na notacji partytury, interpretowanej poprzez pojęcie klasy wysokości i teorie kompleksów serialnych. Psychologia muzyki w ujęciu Slobody prowokuje do nowych ujęć teoretycznych i poszukiwania nowych metod analizy i interpretacji muzyki tworzonej w kulturach piśmiennych i oralnych.
Literatura: B. A. Younker, J. M. Renwick Responses to John Sloboda’s article (2001), „Music Education Research”, IV, 2002; L. Stan Universaux de la musique et psychologie cognitive: Quelques réflexions à propos du livre L’esprit musicien de John Sloboda, Musica II 2009; I. Deliège, J. Davidson (red.) Music and the mind: Essays in honour of John Sloboda, Oxford 2011.
książki:
The Musical Mind. The Cognitive Psychology of Music, wyd. Londyn 1985, przedruk 1999, 2004, 2011, wyd. fr. belg. L’esprit musicien, Bruksela Liège 1988, wyd. wł. La mente musicale, Bolonia 1988, przedruk 2011, wyd. chińskie 最新音乐心理学 [The latest music psychology], Pekin 1995, wyd. hiszp. La mente musical: la psicología cognitiva de la música, Madryd 1996, przedruk 2012, wyd. estońskie, Muusikaline meel: Kognitiivne muusikapsühholoogia, Tallinn 2000, przedruk 2007, wyd. pol. Umysł muzyczny. Poznawcza psychologia muzyki, przekł. A. Białkowski, E. Klimas-Kuchtowa, A. Urban, Warszawa 2002
Generative processes in music: the psychology of performance, improvisation, and composition, wyd. Oxford 1987, przedruk 2005
Cognition, Emotion, and Performance. Three Lectures on the Psychology of Music oraz przekł. pol. Poznanie, emocje i wykonanie. Trzy wykłady z psychologii muzyki (wykłady wygłoszone 1997 w Polsce, wraz z dyskusją), wyd. Warszawa 1999
Exploring the Musical Mind. Cognition, Emotion, Ability, Function, zbiór artukułów, wyd. Oksford 2004, przedruk 2007, 2011
Wyzwania i możliwości psychologii muzyki (wykłady wygłoszone 2002 w Polsce, wraz z dyskusją), wyd. Warszawa 2005
Psychology for musicians: understanding and acquiring the skills (z R.H. Woody i A.C. Lehmannem), wyd. Oxford 2007, przedruk 2022
artykuły:
Visual Perception of Musical Notation. Registering Pitch Symbols in Memory, „Quarterly Journal of Experimental Psychology” XXVIII, 1976
The Effect of Item Position on the Likelihood of Identification by Inference in Prose and Music Reading, „Canadian Journal of Psychology” XXX, 1976
Phrase Units as Determinants of Visual Processing in Music Reading, „British Journal of Psychology” LXVIII, 1977
Perception of Contour in Music Reading, „Perception” VII, 1978
The Psychology of Music Reading, „Psychology of Music” VI, 1978
Visual Imagery and Individual Differences in Spelling, w: Cognitive Processes in Spelling, red. U. Frith, Londyn 1980
The Uses of Space in Music Notation, „Visible Language” XV, 1981
Music Performance, w: Psychology of Music, red. D. Deutsch, Nowy Jork 1982
The Communication of Musical Metre in Piano Performance, „Quarterly Journal of Experimental Psychology” XXXV, 1983
Immediate Recall of Melodies, z D.H. Parkerem, w: Musical Structure and Cognition, red. P. Howell, I. Cross, R. West, Londyn 1985
Expressive Skill in Two Pianists. Style and Effectiveness in Music Performance, „Canadian Journal of Psychology” XXXIX, 1985
Infant Perception oraz Perception and Knowledge, w: Children Growing Up, red. A. Branthwaite i D. Rogers, Milton Keynes 1985
An Exceptional Musical Memory, z B. Hermelin i N. O’Connor, „Music Perception” III, 1985
The Musical Mind. The Cognitive Psychology of Music, wyd. Londyn 1985, przedruk 1999, 2004, 2011, wyd. fr. belg. L’esprit musicien, Bruksela Liège 1988, wyd. wł. La mente musicale, Bolonia 1988, przedruk 2011, wyd. hiszp. La mente musical: la psicología cognitiva de la música, Madryd 1996, przedruk 2012, wyd. pol. Umysł muzyczny. Poznawcza psychologia muzyki, przekł. A. Białkowski, E. Klimas-Kuchtowa, A. Urban, Warszawa 2002
What is Skill, Acquiring Skill, Reading. A Case Study of Cognitive Skill oraz Computers and Cognition, w: The Skillful Mind, red. A. Gellatly, Milton Keynes 1986
Cognitive Psychology and Real Music. The Psychology of Music Comes of Age, „Psychologica Belgica” XXVI, 1986
What Can the Psychology of Music Tell Musicians?, w: Musical Awareness, red. M. Henson, Huddersfield 1987
Musique et mémoire. Le point de vue de psychologie, „Inharmoniques” nr 4, 1988
Music as a Language, w: Music and Child Development. The Biology of Music Making, materiały z konferencji w Denver 1987, red. F. Wilson i F. Roehmann, Saint Louis 1989
Music Psychology and the Composer oraz Composers and Scientists. A Relationship of Equals, w: Structure and Perception of Electroacoustic Sound and Music, red. S. Nielzen i O. Olsson, Amsterdam 1989
Musical Excellence. How Does it Develop?, w: Encouraging the Development of Exceptional Abilities and Talents, red. M.J.A. Howe, Londyn 1990
Biographical Precursors of Musical Excellence. An Interview Study, z M.J.A. Howe’em, oraz Music Structure and Emotional Response. Some Empirical Findings, „Psychology of Music” XIX, 1991
Musical Expertise, w: The Study of Expertise. Prospects and Limits, red. K.A. Ericsson i J. Smith, Cambridge 1991
Psychological Structures in Music. Core Research 1980–1990, w: Companion to Contemporary Musical Thought, red. J. Paynter, T. Howell, R. Orton, T. Seymour, t. 2, Londyn 1992
Begabung und Hochbegabung, w: Musikpsychologie, red. H. Bruhn, R. Oerter, H. Rosing, Reinbek 1993
Talent, motivatie, oefening en succes, w: Muziekpsychologie, red. F. Evers, M. Jansma, P. Mak, B. Devries, Assen 1995
Biographical Precursors of Musical Excellence, z M.J.A. Howe’em, oraz Psychology of Music Today. The Need for Applicable Psychology, w: Psychology of Music Today, red. M. Manturzewska, K. Miklaszewski, A. Białkowski, Warszawa 1995
What Motivates Instrumental Learning?, z J.W. Davidson i M.J.A. Howe’em, w: Proceedings of the VIIth European Conference on Developmental Psychology, red. A. Niemczyński i J. Fenz, Kraków 1995
Are There Early Childhood Signs of Musical Ability?, z M.J.A. Howe’em, J.W. Davidson i D.G. Moore’em, „Psychology of Music” XXIII, 1995
The Role of Practice in the Development of Expert Musical Performance, z J.W. Davidson, M.J.A. Howe’em, D.G. Moore’em, „British Journal of Psychology” LXXXVII, 1996
Early Signs of Talents and Special Interests in the Lives of Young Musicians, z M.J.A. Howe’em, w: Fostering the Growth of High Ability. European Perspectives, red. A.J. Cropley i D. Dehn, Norwood (Nowy Jork) 1996
Environmental Factors in the Development of Musical Performance Skill in the First Twenty Years of Life, z J.W. Davidson i M.J.A. Howe’em, w: The Social Psychology of Music, red. D. Hargreaves i A.C. North, Oksford 1997
Talking fingers: An interview study of pianists’ views on fingering, z E.F. Clarke, R. Parncutt, M. Raekallio, „Musicæ Scientiæ” I, 1997
Innate Talents. Reality or Myth?, z J.W. Davidson I M.J.A. Howe’em, „Behavioural and Brain Sciences” XXI, 1998
Does Music Mean Anything?, „Musicae Scientiae” II, 1998
Peer Counselling as a Resource in the Teaching of Psychology, w: Innovations in Teaching Psychology, red. J. Radford, D. Van Laar, D. Rose, Edgbaston 1998
Determinants of finger choice in piano sight-reading, (oraz E.F. Clarke, R. Parncutt, M. Raekallio), „Journal of experimental psychology” I, 1998
El joven intérprete [The young performing musician], z J.W Davidson, I.G. Adánez, „Quodlibet: Revista de especialización musical” (10) 1998
Characteristics of music teachers and the progress of young instrumentalists, z J.W. Davidson, D.G. Moore’em, M.J.A Howe’em, „Journal of research in music education” I, 1998
Musical talent and individual differences in musical achievement: A reply to Gagné (1999), z M.J.A. Howe’em, „Psychology of music” I, 1999
Music: Where cognition and emotion meet, „The psychologist” IX, 1999
Everyday Uses of Music. A Preliminary Study oraz Music Performance and Emotion. Issues and Developments, w: Music, Mind, and Science, red. Suk-Won Yi, wyd. Seul 1999
Music and the Mind, w: Settling the Score. A Journey through the Music of the 20th Century, red. M. Oliver, Londyn 1999
Music and Worship. A Psychologist’s Perspective, w: Creative Chords. Studies in Music, Theology and Christian Formation, red. T. Hone, M. Savage, J. Astley, wyd. Leominster 2000
Individual Differences in Music Performance, „Trends in Cognitive Science” IV, 2000
Why are Musical Enjoyment and Musical Achievement at Such Different Levels in Contemporary Society, w: Człowiek – Muzyka – Psychologia, księga pamiatkowa M. Manturzewskiej, red. W. Jankowski, wyd. Warszawa 2000
Functions of Music in Everyday Life. An Exploratory Study Using the Experience Sampling Methodology, „Musicae Scientiae” V, 2001
Tracking performance correlates of changes in perceived intensity of emotion during different interpretations of a Chopin piano prelude (z A.C. Lehrmannem), „Music perception” I, 2001
Function, functionality and the everyday experience of music: where does music education fit?, „Music Education Research” III, 2001, przedruk w: Music Education, t. IV, red. K. Swanwick, Abingdon-on-Thames (Routledge), 2012
The „sound of music” Versus the „essence of music”. Dilemmas for Music-Emotion Researches, „Musicae Scientiae” VI, 2002
Musical expertise, w: Foundations of cognitive psychology: Core readings, red. D.J. Levitin, Cambridge, (Massachusetts) 2002
Obituary: Michael Howe, 1940–2002 (oraz J. Hartley, S. Ceci), „Psychology of music” I, 2002
Factores ambientales en el desarrollo de las habilidades musicales interpretativas a lo largo del ciclo vital [Environmental factors in the development of musical performance skills over the life span], „Quodlibet: Revista de especialización musical” (23) 2002
The science and psychology of music performance: Creative strategies for teaching and learning (oraz Richard Holmes, Patricia A. Holmes), „Music education research” I, 2004
Foreword, w: The music practitioner: Research for the music performer, teacher and listener, red. J.W. Davidson, wyd. London & New York 2004
Lectura a primera vista [Sight-reading] (z M. Pedraza), „Quodlibet: Revista de especialización musical” (32), 2005
The role of harmonic expectancy violations in musical emotions: Evidence from subjective, physiological, and neural responses (oraz N. Steinbeis, S. Koelsch), „Journal of cognitive neuroscience” VIII, 2006
Singers’ recall for the words and melody of a new, unaccompanied song (z J. Ginsborg), „Psychology of music” III, 2007
Mozart in psychology, „Music performance research” I, 2007
An investigation of musicians’ synchronization with traditional conducting beat patterns (z G. Luck’em), „Music performance research” I, 2007
Exploring the spatio-temporal properties of simple conducting gestures using a synchronization task (z G. Luck’iem) „Music perception” III, 2008
Tributes to Leonard B. Meyer (J.A. Sloboda i inni: L.L. Cuddy, J.J.Bharucha, W.J. Dowling, Z. Eitan, R.O. Gjerdingen,; C.L. Krumhansl, F. Lerdahl, J.M. London, C. Palmer, B.S. Rosner, A. Rozin), „Music perception” V, 2008
Establishing an empirical profile of self-defined „tone deafness”: Perception, singing performance and self-assessment (z K.J. Wise) „Musicæ Scientiæ” I, 2008
Choosing to hear music: Motivation, process, and effect (z A. Lamont, A.E. Greasley) i Peak experiences in music (z J. Whale, A. Gabrielsson), w: The Oxford handbook of music psychology, red. S. Hallam, I. Cross, M.H. Thaut, Oxford 2009
Music and art in conflict transformation: A review (z A. Bergh), „Music and arts in action” II, 2010
Understanding musical structure and form: Papers in honour of Irène Deliège, „Musicæ Scientiæ” (wyd. specjalne w j. ang. i fr.) 2010
Performers’ experienced emotions in the construction of expressive musical performance: An exploratory investigation (z A.G.W. van Zijl), „Psychology of music” II, 2011
Music and its meaning, how has the last 30 years of music psychology research progressed our knowledge?, „Interdisciplinary Studies in Musicology” (Between sound and music) (10), Poznań 2011
The reciprocal relationship between jazz musicians and audiences in live performances: A pilot qualitative study (J.A. Sloboda i inni: G. Brand, B. Saul, M. Hathaway), „Psychology of music” V, 2012
Music: Where cognition and emotion meet – The Presidents’ Award lecture at the society’s annual conference, Belfast, April 1999, w: Music Education, t. II, red. K. Swanwick, Abingdon-on-Thames (Routledge), 2012
The improvisatory approach to classical music performance: An empirical investigation into its characteristics and impact, (J.A. Sloboda, i inni: D. Dolan, H.J. Jensen, B. Crüts, E. Feygelson), „Music performance research” I, 2013
Music and emotion (z P.N. Juslinem), w: The psychology of music, red. D. Deutsch, Cambridge (Massachusetts), 2013
Learning from artistic and pedagogical differences between musicians’ and actors’ traditions through collaborative processes (z B. Fordem), w: Collaborative learning in higher music education, red. H. Gaunt, H. Westerlund, Farnham (U.K.), 2013
Can music teaching be a powerful tool for social justice?, w: The Oxford handbook of social justice in music education, red. C. Benedict, P. Schmidt, G. Spruce, P. Woodford, Oxford 2015
[Managing performance anxiety, w j. perskim], J.A. Sloboda i inni: A.C. Lehman, R.H. Woody, M.Arab, „Faṣlnāmeh-ye musiqi-ye māhur/Mahoor music quarterly”, 72, 2016
Opera and emotion: The cultural value of attendance for the highly engaged, (z S. O’Neill’em i J. Edelmanem), „Participations: Journal of audience and reception studies” I, 2016
Audience reactions to repeating a piece on a concert programme (J.A. Sloboda i inni: A.R. Halpern, Ch.H.K. Chan, D. Müllensiefen), „Participations: Journal of audience and reception studies”, II, 2017
Responding to performers: Listeners and audiences (z S. O’Neill’em), w: Musicians in the making: Pathways to creative performance, red. J. Rink, H. Gaunt, A. Williamon, Oxford 2017
25 years of ESCOM: Achievements and challenges, (z J. Ginsborg), „Musicæ Scientiæ” II, 2018
Music for social impact: An overview of context, policy and activity in four countries: Belgium, Colombia, Finland, and the UK, (J.A. Sloboda i inni: G. Baker, A. De Bisschop, S. Karttunen, A. Mazzola, E. Rojas, S. Juan, A.G.W. van Zijl, H. Westerlund, R. Zapata, P. Gloria), „Musiikkikasvatus / The Finnish journal of music education”, I–II, 2020
The audience as artist? The audience’s experience of participatory music (z J. Toelle), „Musicæ Scientiæ” I, 2021
redakcje:
Acquisition of Symbolic Skills, z D. Rogers, wyd. Nowy Jork 1983
Cognitive Processes in Mathematics, z D. Rogers, wyd. Oksford 1987
Generative Processes in Music. The Psychology of Performance, Improvisation and Composition, wyd. Londyn 1988
Cognition and Social Worlds, z A. Gellatlym i D. Rogers, wyd. Londyn 1989
The Teaching of Cognitive Psychology, z N. Hayesem, S. Newsteadem, J.R. Richardsonem, wyd. Londyn 1990
Musical Perceptions, z R. Aiello, Nowy Jork 1994 (w tym artykuł Music Performance. Expression and the Development of Excellence), przedruk 2008, wyd. jap. Ongaku no ninchi shinrigaku, Tokio 1998
Musical Beginnings. The Origins and Development of Musical Competence, z I. Deliège, wyd. Oxford 1996 (w tym artykuł The Young Performing Musician, z J.W. Davidson), przedruk 2003, wyd. fr. Naissance et développement du sens musical, Paryż 1995
Perception and Cognition of Music, z I. Deliège, wyd. Nowy Jork 1997, przedruk 2015
Music and Emotion. Theory and Research, z P.N. Juslinem, wyd. Oksford 2001 (w tym rozdziały z P.N. Juslinem Music and emotion: Introduction, Psychological Perspectives on Music and Emotion oraz z Susan O’Neill Emotions in Everyday Listening to Music), przedruk 2004, 2009; wyd. jap. 音楽と感情の心理学 [Psychology of music and emotion] Tokio 2008
Handbook of music and emotion: theory, research, applications, z P.N. Juslinem, wyd. Oksford 2010 (w tym rozdziały: (1) Introduction: Aims, Organization, and Terminology z P.N. Juslinem), (4) At the Interface Between the Inner and Outer World: Psychological Perspectives z P.N. Juslinem, (18) Music in Everyday Life: The Role of Emotions, (33) The Past, Present, and Future of Music and Emotion Research (z P.N. Juslinem), przedruk 2012
