Sierakowski, Wacław

Sierakowski Wacław, *29 IX 1741 Bogusławice, †14 II 1806 Kraków, polski pisarz i organizator życia muzycznego, ksiądz. W 1763 został kanonikiem w katedrze na Wawelu, w latach 1763–65 studiował w Rzymie, w latach 1773–77 pełnił urząd prefekta kapeli wawelskiej. W 1776 został wybrany na posła do trybunału koronnego. W latach 1777–80 przebywał ponownie w Rzymie. Od 1780 osiadł w Krakowie i podjął służbę kapłańską w katedrze na Wawelu, w 1782 jako jej wiceproboszcz. Od 1781 urządzał w swym domu koncerty publiczne, na których wykonywano polskie i włoskie kantaty; w tymże roku założył prywatną szkołę śpiewu, która działała do 1787. Zatrudnił w niej F.K. Kratzera jako dyrektora oraz dwóch znanych muzyków – J. Gołąbka i F. Langa. W szkole tej kształcono śpiewaków na potrzeby sceny operowej oraz chórów kościelnych; w VI 1787 popisy uczniów oglądał król Stanisław August Poniatowski podczas swego pobytu w Krakowie. Wśród wychowanków szkoły był m.in. J.N. Szczurowski, z jej kręgów wywodzą się także inicjatorzy Towarzystwa Przyjaciół Muzyki (założone w 1817). W 1784 Sierakowski sprowadził z Włoch trupę operową, w 1786 współpracował z J. Kluszewskim w powołaniu w Krakowie pierwszego polskiego stałego teatru. Sierakowski pochowany został w krypcie katedry na Wawelu; w 1807 jego brat stryjeczny Sebastian Sierakowski wystawił w katedrze pomnik W. Sierakowskiego.

Sierakowski był księdzem społecznikiem, pracę duszpasterską łączył z działaniem społeczno-organizacyjnym. Cechowała go wrażliwość na nędzę i warunki pracy biedoty miejskiej i wiejskiej, usiłował zatem zmienić sytuację w swym środowisku; w 1787 w Krakowie wybudował z własnych środków materialnych manufakturę odzieży, w tymże roku pełniąc funkcję proboszcza w Sandomierzu, zorganizował bezpłatną opiekę medyczną i założył aptekę, w latach 1796–1801 napisał kilka książeczek z poradami dotyczącymi budownictwa, rolnictwa, ogrodnictwa, zdrowia, prawa spadkowego. Niewątpliwie odznaczał się również wrażliwością artystyczną, zwłaszcza w dziedzinie muzyki i literatury, świadczą o tym jego przedsięwzięcia operowe, a szczególnie działalność pedagogiczna i translatorska.

Do historii muzyki Sierakowski przeszedł jako autor 3-częściowej pracy Sztuka muzyki dla młodzieży krajowej; jego relacja daje obraz żałosnego wówczas poziomu kultury muzycznej w naszym kraju. Pierwszy tom, poświęcony głównie zasadom dobrego śpiewania, rozpoczyna się obszernym wywodem o potrzebie komponowania muzyki do tekstów w języku polskim oraz przygotowaną na obrady sejmu w 1792 petycją w sprawie stworzenia w Krakowie pod mecenatem państwa centrum zawodowego szkolnictwa muzycznego; petycja nie była rozpatrywana przez sejm zajęty tworzeniem konstytucji, zaś kolejne rozbiory (1793, 1795) położyły kres wszelkim projektom kształcenia muzycznego. W t. 2 zostały omówione wybrane terminy muzyczne, w t. 3 Sierakowski przekazał wskazówki wykonawcze dotyczące głównie muzyki kościelnej. Niestety publikacja ta jest również potwierdzeniem niskiego poziomu kultury muzycznej w ówczesnej Polsce, obfituje bowiem w błędy merytoryczne i nieporadności językowe; świadczy wprawdzie o szlachetnych intencjach autora, ale także o braku wykształcenia muzycznego autora, który związany był praktycznie tylko z muzyką kościelną. W naszych czasach Sztuka muzyki Sierakowskiego stanowi jedynie cenne źródło informacji o życiu muzycznym na terenie Polski w 2. połowie XVIII w.

Literatura: A. Grabowski Rzecz o zasługach obywatelskich Wacława z Bogusławic hr. Sierakowskiego, „Rocznik Towarzystwa Naukowego z Uniwersytetem Jagiellońskim złączonego” IV, Kraków 1849; T. Przybylski Sztuka muzyki W. Sierakowskiego oraz W. Sierakowski. Działacz muzyczny Krakowa czasów Oświecenia (1741–1806), „Muzyka” 1968 nr 3 oraz 1971 nr 1; T. Przybylski Szkoła śpiewu księdza W. Sierakowskiego, w: Z dziejów nauczania muzyki w Krakowie od średniowiecza do czasów współczesnych, Kraków 1994.