Schneider, Friedrich

Schneider [szn’ajder], Johann Christian Friedrich, *3 I 1786 Altwaltersdorf (obec. Waltersdorf, k. Żytawy), †23 XI 1853 Dessau, niemiecki kompozytor, dyrygent, pianista i pedagog. Początkowo muzyki uczył się u ojca, organisty Johanna Gottloba Schneidera (1753–1840), a od 1798 w Żytawie, gdzie ukończył gimnazjum. W 1805 wstąpił na uniwersytet w Lipsku, w mieście tym poznał m.in. A.E. Müllera i F. Rochlitza; pełnił też kolejno funkcje organisty w kościele uniwersyteckim (1807), kapelmistrza Sekondas Operntruppe (1810), organisty w kościele św. Tomasza (1813), od 1817 dyrektora muzycznego w teatrze miejskim. W 1820 został kapelmistrzem dworskiej orkiestry w Dessau, założył tam m.in. Singakademie i liczne towarzystwa śpiewacze, w 1829 szkołę muzyczną (jego uczniem był m.in. R. Franz); ponadto przez ok. 30 lat występował jako dyrygent na ponad 80 festiwalach muzycznych w Niemczech. Jego syn Theodor Schneider (1827–1909) był wiolonczelistą i dyrygentem w Dessau, od 1860 w Chemnitz.

Spośród kompozycji F. Schneidera największe znaczenie mają oratoria; Das Weltgericht, wykonane 6 III 1820 w Gewandhaus w Lipsku, jest uważane za istotne ogniwo pomiędzy oratoriami Haydna i Mendelssohna. Ceniony jako dyrygent, Schneider przeszedł też do historii pianistyki jako pierwszy wykonawca V Koncertu fortepianowego Es-dur Beethovena (Lipsk 1811).

Literatura: W. Neumann Friedrich Schneider. Eine Biographie, «Die Componisten der Neueren Zeit» IV, Kassel 1854; F. Kempe Friedrich Schneider als Mensch und Künstler, Dessau 1859, Berlin 21864; K. Hoede Friedrich Schneider und die Zerbster Liedertafel, Zerbst 1927; H. Lomnitzer Das musikalische Werk Friedrich Schneiders 1786–1853, insbesondere die Oratorien, 1 t., Marburg 1961 (zawiera autobiografię, wykaz utworów, bibliografię); M. Geck Friedrich Schneiders „Weltgericht”, w: Studien zur Trivialmusik des 19. Jahrhunderts, «Studien zur Musikgeschichte des 19. Jahrhunderts» VIII, red. C. Dahlhaus, Ratyzbona 1967.