Rychlik Józef Henryk, *12 V 1946 Kraków, polski kompozytor i teoretyk muzyki. W latach 1965–70 studiował kompozycję i teorię muzyki w PWSM w Krakowie u B. Schaeffera; w 1978 przebywał na stypendium rządu francuskiego w Paryżu (Groupe de Recherches Musicales i IRCAM); był współzałożycielem Studia Muzyki Przestrzennej Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie, gdzie w latach 1991–98 kierował Działem Muzyki i Realizacji Dźwięku; przez wiele lat współpracował ze Studiem Filmów Animowanych w Krakowie; od 1976 do 1979 prowadził kursy muzyki elektronicznej w ramach festiwalu Młodzi Muzycy Młodemu Miastu w Stalowej Woli. W latach 1972–2019 wykładał w PWSM (obecnie Akademia Muzyczna im. Krzysztofa Pendereckiego) w Krakowie, od 2002 jako profesor. Laureat II nagrody na Konkursie Młodych ZKP (1971) za Sekwencje przestrzenne, III nagrody na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim na Utwór Organowy (Szczecin 1973) za Grave (asoscjacje poetyckie), wyróżnienia na VII Concours International de Musique Electroacoustique w Bourges, Francja (1979) za Podtytuł – Sen Eurydyki oraz nagród za muzykę do filmów: Automobil na Festiwalu Filmów dla Dzieci w Poznaniu (1988) i Metamorfozy na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie (1989). Jest bohaterem dokumentalnego filmu J. Ridana Józef Rychlik – kompozytor (1993).
Centrum zainteresowań kompozytorskich Rychlika stanowi muzyka elektroakustyczna i kameralna. Głównymi cechami języka muzycznego utworów Rychlika są: logika konstrukcji, finezja ekspresji i predylekcja do oszczędności użytych środków przy jednoczesnym nadawaniu im funkcji pozaeksperymentalnej. Istotne znaczenie ma rytmika i kontrapunktyka czasoprzestrzenna (muzyka elektroakustyczna). Postawa estetyczna Rychlika łączy się z traktowaniem muzyki jako jednego z przejawów humanistycznego funkcjonowania sztuki. Stąd wywodzą się liczne pozamuzyczne inklinacje twórczości, których wyrazem są m.in. utwory elektroakustyczne o przeznaczeniu multimedialnym lub synkretyczne, np. malarsko-muzyczne, tworzone z malarzami: A. Zięblińskim i E. Ławrusiewiczem. Jako twórca muzyki teatralnej i filmowej współpracował głównie z reżyserami M. Grabowskim, Ł. Mróz-Raynoch i J. Ridanem.
Literatura: A. Draus Sen Eurydyki – sen o wolności? Wokół wartości w twórczości Józefa Rychlika w świetle kompozytorskiej autorefleksji, w: Interpretacje dzieła muzycznego. Narodowość a wartości uniwersalne, red. A. Nowak, Bydgoszcz 2019. A. Draus „W reakcji na obraz…” Wokół muzyki filmowej Józefa Rychlika, „Teoria Muzyki. Studia interpretacje dokumentacje.” Rocznik VIII 2019, nr 15; A. Draus Józef Rychlik – homo hubris? Kompozytor jako osobowość transgresywna, w: Transgresja w muzyce, red. A. Nowak, Bydgoszcz 2022.
Kompozycje:
Instrumentalne:
Utwór na flet, klarnet, skrzypce i wiolonczelę, 1968
Kwartet smyczkowy, 1968
Muzyka symfoniczna I na orkiestrę symfoniczną, 1969
à 2 na perkusję, 1970
Impresje na fortepian na 4 ręce, 1970
Muzyka symfoniczna II na orkiestrę symfoniczną, 1970
Utwór na flet, 1970
Ametrio na flet, skrzypce i wiolonczelę, 1971
Le cercle na perkusję, 1971
Sekwencje przestrzenne na orkiestrę kameralną, 1971
Szkice na organy i orkiestrę, 1971
Wielokropek na fortepian i dowolny zespół kameralny z solistą (dowolnym instrumentem dętym lub głosem wokalnym), 1972
Grave (asocjacje poetyckie) na organy, 1973
Plenitudo temporis na orkiestrę symfoniczną, 1974
C’est–à–dire, kompozycja konceptualna, możliwa do konkretyzacji w różnych wersjach obsadowych i gatunkowych (instrumentalnej, wokalnej, elektronicznej, baletowej, teatralnej), 1974, 2. wersja na zespół instrumentalny i taśmę, 1978
Accialto na altówkę i orkiestrę kameralną, 1975
Deux morceaux na waltornię i fortepian, 1993
Dwugłos I na fortepian, 1996
Dwugłos II na klarnet i kontrabas, 1996
Tryptyk poli-graficzny na fortepian, 1996
Invocazioni intorno, koncert na róg i perkusję, 1997
Fantazja styczniowa na fortepian, 2000
Ich und Du na orkiestrę symfoniczną, 2004
Zirkus na skrzypce i fortepian, 2006.
Wokalne i wokalno-instrumentalne:
Nokturn na sopran, flet, fortepian i perkusję, 1966
Música per GLISS na 2 soprany, skrzypce, wibrafon i fortepian, 1970
Le Miroir na sopran i fortepian, tekst preparowany, 1971
VO-TO na chór mieszany a cappella, tekst anonimowy, 1973
Dlaczego ogórek nie śpiewa na sopran, fortepian lub zespół kameralny, sł. K.I. Gałczyński, 1992
Ave Crux na chór mieszany a cappella, sł. kompozytor, 2001.
Elektroakustyczne:
Musinelle na taśmę, 1975
To na taśmę, 1976
La Comparsita na taśmę, 1976
Muzyka ścienna – fotografia na taśmę, 1977
Podtytuł – Sen Eurydyki na taśmę, 1978
Tuż za horyzontem na taśmę, 1980
2 M 80 (fugi wokół bieli) na taśmę, 1981
Podtytuł – Sen Eurydyki II na głos żeński i taśmę, sł. A. Kamieńska i kompozytor, 1982
2 M 91 na taśmę, 1991
Refleksje I na taśmę, 1991
MUSICA N na taśmę, 1994
Aura I na taśmę, 1993
Logo na taśmę (kilka wersji), 1996-2000
In principio erat Verbum na chór mieszany i taśmę, sł. Stary i Nowy Testament, 2000
Brama słońca II na taśmę, 2001
Fantazja na skrzypce barokowe i taśmę, 2000
There Is a Time For…, 2002.
Graficzne:
Peut-être na 1–7 dowolnych wykonawców z taśmą ad libitum, 1974
0/6, obsada ad libitum, 1980
0/10, obsada ad libitum, 1980.
Sceniczne:
The little shoes, kantata sceniczna na podstawie motywów muzycznych i libretta L. Allen-Shore, 1994
Atelier – Między nocą a dniem, pantomima wg J. Hojdy, muzyka elektroniczna, 1996.
Muzyka filmowa, m.in.:
Parada, reż. J. Kucia, 1986
Kresy, reż. J. Kucia, 1986
Sonata marymoncka, reż. J. Ridan, 1987
Automobil, reż. Ł. Mróz-Raynoch, 1987
Metamorfozy, reż. Ł. Mróz-Raynoch, 1988
Powroty, reż. A. Mol, 1989
Kule i Koła, reż. Ł. Mróz-Raynoch, 1989
Grunt to zdrowie, reż. Ł. Mróz-Raynoch, 1989
Norma, reż. Ł. Mróz-Raynoch, 1989
Brooklyn Czarter, reż. M. Norek, 1989
Ciąg dalszy nastąpi, reż. K. Raynoch, 1989
Twierdza, reż. K. Raynoch, 1989
I kto nas zaprowadzi, reż. J. Ridan, A. Jania, 1991
Jerzy Jarocki, reż. J. Kusza, 1991
Józef Rychlik, reż. J. Ridan, 1993
Na rogu Marksa i Majakowskiego, reż. J. Ridan, 1995
Cinéma-Théâtre, reż. A. Weltschek, J. Ridan, 1995–96
Poławiacze światła, realizacja K. Kwinta, 1996
Ze światłem, reż. J. Żukowska, 1996
Władysław Bartoszewski, reż. J. Ridan, J. Kowynia, 1996–97
Jestem polskim Żydem, reż. J. Ridan, 1997
Biologia przetrwania, reż. A. Jeziorek, 1997.
Muzyka do sztuk teatralnych, m.in.:
Klątwa S. Wyspiańskiego, 1975 i 1991
Trzy rozmowy pułkownika Odysa K. Estreichera, 1976
Jeszcze raz Elektra W. Góreckiego, 1976
Pamiątki Soplicy H. Rzewuskiego, 1980
Wesele Figara P. Beaumarchais’go, 1980
Trans-Atlantyk W. Gombrowicza, 1981
Listopad H. Rzewuskiego, 1982
Mały Książę A. de Saint-Exupéry’ego, 1984
Wesele S. Wyspiańskiego, 1984
Zanim się zerwie srebrny sznur A. Kazancewa, 1985
Miłość do trzech pomarańczy C. Gozziego, 1989
Dzika kaczka H. Ibsena, 1991
Zesłanie K. Wolickiego, 1994
Wiśniowy sad A. Czechowa, 1994
Świętoszek Moliera, 1995
Prorok Ilja T. Słobodzianka, 1999
Król Lear W. Szekspira, 2000
Królowa i Szekspir E. Vilar, 2001
Prace:
Punktualizm we wczesnej twórczości K. Pendereckiego, „Muzyka” 1975 nr 2
P. Boulez „Pli selon Pli”, «Zeszyty Naukowe PWSM w Krakowie» 1976
P. Schaeffer – autorefleksja kompozytorska, «Zeszyty Naukowe PWSM w Krakowie» 1977
Kilka uwag o pierwiastku tragiczności w muzyce na przykładzie Bartóka i Beethovena, w: Muzyka w
muzyce, red. T. Malecka i L. Polony, Kraków 1980
A. Walaciński. Wybrane zagadnienia z twórczości na przykładzie „Liryki sprzed zaśnięcia”, w: Krakowska szkoła kompozytorska, red. T. Malecka, Kraków 1992
K. Penderecki „Psalmus”, «Studies in Penderecki», t. 2, red. R. Robinson, Princeton-Kraków 2003
