Rutkowski, Bronisław

Rutkowski Bronisław, *22 II 1898 Komaje (k. Święcian, Wileńszczyzna), †1 VI 1964 Lipsk, polski organista, pedagog, publicysta i działacz muzyczny. W latach 1915–19 studiował w konserwatorium w Piotrogrodzie grę na organach u J. Handschina, harmonię u W. Kalafatiego i kontrapunkt u J. Vitolsa, w latach 1919–21 polonistykę na uniwersytecie im. Stefana Batorego w Wilnie. W 1920 brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W latach 1921–24 odbył studia u M. Surzyńskiego (organy), P. Rytla i R. Statkowskiego (teoria muzyki) oraz H. Melcera-Szczawińskiego (dyrygentura) w konserwatorium w Warszawie, kończąc je z odznaczeniem. W latach 1922–24 był kierownikiem muzycznym teatru Reduta, w 1924 Teatru im. Bogusławskiego. W latach 1924–26 jako stypendysta Funduszu Kultury Narodowej kontynuował studia w Schola Cantorum w Paryżu u L. Vièrne’a (organy) i uczęszczał na wykłady z estetyki A. Pirro na Sorbonie.

W latach 1926–39 Rutkowski uczył na wyższym kursie gry organowej w konserwatorium w Warszawie. Do jego uczniów należeli w tym czasie m.in. J. Chwedczuk, F. Rączkowski, S. Możdżonek. Wykładał także na Wyższym Kursie Nauczycielskim w Warszawie. W latach 1927–28 opracowywał muzyczne słuchowiska radiowe oraz współpracował z L. Schillerem przy realizacji jego przedstawień w Teatrze Polskim. Zabiegał o podniesienie kultury muzycznej społeczeństwa; w 1927 zorganizował Muzyczne Ognisko Wakacyjne Liceum Krzemienieckiego dla nauczycieli śpiewu w szkolnictwie ogólnokształcącym, którym kierował do 1939. Był też współzałożycielem i prezesem (1926–39) Stowarzyszenia Miłośników Dawnej Muzyki, współorganizatorem i członkiem zarządu TWMP (1928–39), współzałożycielem w 1934 Organizacji Ruchu Muzycznego (ORMUZ), w latach 1936–38 redaktorem naczelnym czasopisma „Muzyka Polska”, w latach 1938–39 redaktorem „Gazetki Muzycznej” dla młodzieży. Od 1927 jako prelegent, dyrygent i organista współpracował z PR; prowadził m.in. audycje Cała Polska śpiewa i Z pieśnią po kraju, a od 1946 ok. 15 stałych cykli audycji upowszechniających muzykę dla dzieci i słuchaczy dorosłych. W latach 1927–35 był organistą w katedrze św. Jana w Warszawie. Do 1939 wiele koncertował w kraju i za granicą, m.in. w Wiedniu, Budapeszcie, Brukseli, Paryżu i we Frankfurcie n. Menem.

W czasie okupacji Rutkowski kierował sekcją muzyczną Wydziału Kultury Komendy Głównej AK, organizował tajne życie muzyczne. W latach 1941–44 prowadził klasę organów w tajnym konserwatorium w Warszawie oraz wykładał na Kursie Pracy Społecznej. Brał czynny udział w powstaniu warszawskim. Po kapitulacji był jeńcem obozów w Grossborn i Sandbostel; uwolniony przez wojska alianckie, przedostał się do Włoch, gdzie w Rzymie pracował w polskiej sekcji Young Men’s Christian Association (YMCA). W 1946 wrócił do kraju, osiadł w Krakowie, objął klasę organów w PWSM (1955 – profesor nadzwyczajny, 1958 – profesor zwyczajny), pełniąc kolejno funkcje dziekana, prorektora, a w latach 1955–64 rektora uczelni. W 1957 zorganizował jedyną w Polsce międzyuczelnianą katedrę organów i został jej kierownikiem. Do jego uczniów w Krakowie należeli m.in. T. Machl, J. Jargoń, J. Grubich. Jednocześnie w latach 1949–53 wykładał chorał gregoriański na Wydziale Teologicznym UJ, w latach 1952–53 był dyrektorem Państwowej Średniej Szkoły Muzycznej w Krakowie, w latach 1955–56 kierownikiem artystycznym filharmonii w Krakowie.

W 1947 Rutkowski wraz z J. Broszkiewiczem i Z. Mycielskim redagował „Ruch Muzyczny”, w latach 1948–49 wchodził w skład komitetu redakcyjnego, a po wznowieniu czasopisma był w latach 1957–59 jego redaktorem naczelnym. W 1948 pracował w Komisji Ustrojowo-Programowej Wyższego Szkolnictwa Muzycznego przy MKiS, od 1963 należał do Rady Wyższego Szkolnictwa Artystycznego. Od 1953 był członkiem Rady Programowej PWM, dokonując ponadto szeregu opracowań utworów chóralnych i przygotowując do druku utwory dawnych mistrzów. Od 1946 ściśle współpracował z rozgłośnią PR w Krakowie. Kontynuował też działalność koncertową, występował m.in. w Rumunii, Jugosławii i we Włoszech; zasiadał w jury międzynarodowych konkursów. W 1958 zorganizował pierwszy Festiwal Muzyki Organowej w Oliwie. Zmarł w czasie konkursu w kościele św. Tomasza w Lipsku. Za swą działalność wyróżniony został m.in. Krzyżem Virtuti Militari V klasy (1921), Krzyżem Kawalerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1954, 1958), Nagrodą Artystyczną m. Krakowa (1960).