Logotypy UE

Rivulo, Franziscus de

Biogram i literatura

Rivulo Franziscus de, Franciscus, †1564 Gdańsk (?), kompozytor pochodzący prawdopodobnie z Niderlandów. W latach 1560–64 działał w Gdańsku jako kantor kościoła Najświętszej Panny Marii i jako kapelmistrz powstałej wówczas kapeli miejskiej, która służyła temu kościołowi, a także regularnie występowała w Dworze Artusa, centrum życia towarzyskiego miasta. Dodatkowym obowiązkiem Rivulo było kształcenie młodych śpiewaków na potrzeby kapeli; zajmował się również ustawianiem melodii chorałowej na bębnie czternastodzwonowego carillonu, który w 1561 zainstalowano w wieży ratusza Głównego Miasta.

W motetach Rivulo stosował różne techniki kompozytorskie: c.f., imitację, homorytmię, fauxbourdon, cori spezzati. Jego pieśń religijne należy do pierwszych znanych w repertuarze Gdańska wielogłosowych opracowań chorału protestanckiego, a pieśni świeckie, pisane prawdopodobnie z myślą o wykonaniu w Dworze Artusa, zapoczątkowują rozwój lokalnej twórczości w tym gatunku.

Literatura: H. Rauschning Geschichte der Musik und Musikpflege in Danzig, Gdańsk 1931; R. Szyszko Twórczość F. de Rivulo zachowana w XVI-wiecznych rękopisach gdańskich, w: Muzyka w Gdańsku wczoraj i dziś, cz. 1, red. J. Krassowski, «Kultura Muzyczna Północnych Ziem Polski» III, Gdańsk 1988; D. Popinigis Formtypen der weltlichen Renaissance-Polyphonic in der Musik der Danziger Kapellmeister (Rivulo, Zangius, Hakenberger), w: Musica Baltica. Interregionale musikkulturelle Beziehungen im Ostseeraum, red. E. Ochs i inni, «Deutsche Musik im Osten» VIII, Sankt Augustin 1996.

Kompozycje i edycje

Kompozycje:

motety w zbiorze Thesaurus musicus…, Norymberga 1564, t. 1 – dwa na 8 głosów, t. 3 – trzy na 6 głosów, t. 4 – jeden na 5 głosów, t. 5 – dwa na 4 głosy

inne motety: osiem na 4 głosy, jeden na 6 głosów i jeden na 8 głosów

pieśni na 4 głosy z tekstem niemieckim – 4 świeckie i 1 religijna, zach. w rkp. 4003 i 4005, Gdańsk, Biblioteka PAN (w rkp. 4003 też 3 motety znane z druku).

Edycje:

3 motety i pieśń religijne wyd. F. Kessler, w: Danziger Kirchen-Musik. Vokalwerke des 16. bis 18. Jahrhunderts, Neuhausen-Stuttgart 1973

Franziscus de Rivulo. Motety (2 z rkp.) i F. de Rivulo. Motety (10 z rkp.), wyd. R. Szyszko, «Muzyka w dawnym Gdańsku» Pelplin 1990 i 1991.