Reszke, Józefina

Reszke Józefina, Giuseppina di Reschi, zamężna Kronenberg, *4 VI 1855 Warszawa, †22 II 1891 Borowno (k. Częstochowy) sopran, siostra Jana i Edwarda. Naukę śpiewu rozpoczęła u matki, a kontynuowała u H. Nissen-Salomon w konserwatorium w Petersburgu, później studiowała we Włoszech. Zadebiutowała z wielkim powodzeniem 1 VIII 1874 w Wenecji w roli Małgorzaty w Fauście Ch. Gounoda. Od 22 VI 1875 śpiewała w Opéra de Paris główne partie w Hamlecie A. Thomasa, Żydówce F. Halévy’ego, Hugonotach i Robercie Diable G. Meyerbeera, stając się primadonną teatru; największym jej osiągnięciem była rola Sitty w Le roi de Lahore J. Masseneta (premiera 27 IV 1877). Od sezonu 1877/78 była primadonną opery w Madrycie, 1879/80 śpiewała w La Scali w Mediolanie, 1881 w Covent Garden Theatre (w obu w roli Aidy w operze Verdiego), 1882/83 w Hiszpanii i Portugalii. Od 7 V do 3 VIII 1883 wystąpiła 20 razy w operze w Warszawie jako Małgorzata, Aida, Rachela w Żydówce i Halka w operze Moniuszki (3 VII) oraz na licznych koncertach w Krakowie i Poznaniu; swe wszystkie honoraria przeznaczyła na cele społeczne, ratując przed upadkiem m.in. Teatr Wielki i przyczyniając się do odbudowy spalonego Teatru Rozmaitości. 1 III 1884 olśniła Paryż jako Salome w Hérodiade Masseneta, po czym powróciła do kraju. Uczyła śpiewu, m.in. A. Stromfeld-Klamrzyńską, była honorowym członkiem Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego. 30 IX 1885 poślubiła w Wiedniu L.J. Kronenberga. Miała duży głos o szlachetnej barwie, operowała znakomitą techniką wokalną (finezyjne wykończenie frazy, doskonała dykcja); jej kreacje były wzorem prostoty i kultury, porównywano ją z D. Artôt. Józefina Reszke została pochowana w grobowcu Kronenbergów na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Literatura: A. Rajchman Józefina Reszke oraz Bracia Reszke, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” 1888 nr 272 oraz 1893 nr 503; Ś.p. Józefa z Reszke Kronenbergowa, „Tygodnik Ilustrowany” 1891 nr 61; J. Kleczyński Występy braci Reszke, „Przegląd Muzyczny” 1893 nr 504; H.O. Stecki Wspomnienia mojej młodości, Lwów 1895; Bemol [L. Trzebuchowski] Szkoła śpiewu Edwarda Reszkego, „Świat” 1908 nr 42; A. Wieniawski Ś.p. Jan Reszke „Rzeczpospolita” 1925 nr 95; N. Melba Wspomnienia o braciach Reszke, „Muzyka” 1926 nr 11/12; C. Leiser Jean de Reszke and the Great Days of Opera, Londyn 1933, przedr. Westport (Connecticut) 1970; L. Kronenberg Wspomnienia, Warszawa 1933; B. Romaniszyn Wspomnienia o Janie Reszkem, „Ruch Muzyczny” 1948 nr 5/6; H. Modrzejewska Wspomnienia i wrażenia, przekł. z języka ang. M. Promiński, Kraków 1957; M. Teyte Star on the Door, Londyn 1958; J. Kański Fenomenalne rodzeństwo. Jan Edward, Józefina Reszke, w: Mistrzowie sceny operowej, Kraków 1974, 2. wyd. zmienione i poszerzone 1998; J. Kański Wokół rodzeństwa Reszke…, „Ruch Muzyczny” 1987 nr 7 i 12; W. Matuszewski Jak Jan podbił Metropolitan oraz M. Gordon-Smith Słowo ważne jak dźwięk. Maestra B. Sayão opowiada o swoim nauczycielu Janie Reszkem, „Scena Operowa” 1993 nr 3 i 4.