Raimbaut de Vaqueiras

Raimbaut de Vaqueiras, Vaqeiras, *ok. 1155 Vaqueiras (k. Orange, Prowansja), †4 IX 1207 (?), wędrowny prowansalski trubadur, syn ubogiego rycerza, zginął prawdopodobnie w bitwie k. Messiople w Rodopach. Do ok. 1180 służył na dworze Wilhelma V, margrabiego Monferrato, od 1189 przebywał krótko w Prowansji na dworze Huguesa I de Baux, w Katalonii (Barcelona, Tortosa), a następnie w północnych Włoszech na dworze Obizzo II Malaspiny, w Genui i ponownie w Monferrato na dworze syna Wilhelma, margrabiego Bonifacego, później króla Tessaloniki, któremu towarzyszył w 1191 w kampanii przeciw Lombardii i w 1194 w wyprawie na Sycylię (został wówczas pasowany na rycerza) oraz w 1202 w IV krucjacie. Z 1205 pochodzi list Raimbauta do Bonifacego zawierający wiele szczegółów biograficznych. Niektóre źródła podają, że w jednej z bitew zginął wraz z Bonifacym, inne – że powrócił do Prowansji, co jest jednak mniej prawdopodobne. Raimbaut napisał ok. 35 cenionych przez współczesnych poematów (wśród nich kilkakrotnie pojawia się tenso, alba, sirventes, cobla, canso i descort – jeden descort wielojęzyczny), z których 7 zachowało się z melodiami. Większość z nich (Ara·m requiem sa costum’e son us, Eissament ai guerrejat ab amor, Guerras mi plag non son bo, Savis e fols, humils et orgoillos, a zwłaszcza ciesząca się szczególną sławą Kalenda maya, będąca kontrafakturą pieśni Souvent souspire, a być może przeróbką utworu instrumentalnego) powstała najpewniej w Monferrato w latach 1197–1201. Z 1201 pochodzi pieśń krzyżowców Ara pot hom conoisser e proar, napisana z okazji wyboru Bonifacego z Monferrato na głównodowodzącego IV wyprawą krzyżową, a pieśń No·m agrad’ iverns ni pascors powstała w 1204 lub 1205 w Salonikach.

Literatura: Die Briefe des Trobadors Räimbaut de Vaqueiras an Bonifaz I., Markgrafen von Monferrat, red. O. Schultz-Gora, Halle 1893; K.M. Fassbinder Der Trobador Raimbaut de Vaqueiras. Leben und Dichtung, „Zeitschrift fur romanische Philologie” XLIX, 1929; H. Husmann Kalenda maya, „Archiv für Musikwissenschaft” X, 1953; E Gennrich Die Deutungen der Rhythmik der Kalenda-maya-Melodie, w: Romanica, ks. pam. G. Rohlfsa, red. H. Lausberg i H. Weinrich, Halle 1958; F. Lecoy Note sur le troubadour Raimbaut de Vaqueyras, w ks. pam. M. Roquesa, Paryż 1946, 2. wyd. 1960; J. Linskill Raimbaut de Vaqueiras et Girart de Roussilon, „Romania” LXXXIX, 1968; G.S. McPeek „Kalenda Maia”. A Study in Form, w ks. pam. R.W. Linkera, red. B. Dutton, J.W Hassell jr., J.E. Keller, Walencja 1973; G.S. McPeek Medieval Monophonic Song, „Kalenda Maia” by Raimbaut de Vaqueiras (c. 1155–1205), w: Notations and Editions, ks. pam. L. Cuyler, red. E. Borroff, Dubuque (Iowa) 1974; E. Aubrey The Music of the Troubadours, Bloomington (Indiana) 1996.