Rączkowski, Feliks

Rączkowski Feliks, *12 IV 1906 Szczaworyż (k. Kielc), †16 IX 1989 Warszawa, polski organista, pedagog i kompozytor. W latach 1922–26 był uczniem Salezjańskiej Szkoły Organistowskiej w Przemyślu, w latach 1933–36 studiował w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie u B. Rutkowskiego (organy) i u K. Sikorskiego (kompozycja). W latach 30. był organistą w kościele św. Rodziny w Warszawie. W czasie II wojny światowej obok pracy zarobkowej w charakterze skrzypka, akordeonisty i perkusisty w kawiarni „Mirage” na Nowym Świecie i w restauracji „Huragan” na Marszałkowskiej dawał regularne koncerty organowe w kościele Zbawiciela i w auli konserwatorium, a także brał udział jako pianista w tajnych koncertach, odbywających się w mieszkaniach prywatnych. W latach 1945–70 był organistą kościoła św. Krzyża, prowadził także w latach 1953–70 Chór Świętokrzyski (w 1959 I nagroda na Konkursie Chórów Kościelnych Archidiecezji Warszawskiej) i organizował liczne koncerty chóralne i organowe. W latach 1946–84 Rączkowski wystąpił ponad 800 razy w kościołach, w salach koncertowych i aulach szkolnych, w Polskim Radiu i Telewizji, zarówno dając recitale, jak i towarzysząc chórom, solistom, zespołom kameralnym i orkiestrowym. Koncertował we wszystkich głównych miastach polskich, a jego tournées zagraniczne odbywały się we wszystkich (poza Norwegią) krajach europejskich oraz w Stanach Zjednoczonych (Detroit, Cleveland, Buffalo, Elisabeth). W repertuarze miał liczne dzieła światowej literatury organowej, starał się jednak wszędzie ukazywać dorobek polskich kompozytorów, m.in. J. Podbielskiego, A. Rohaczewskiego, P. Żelechowskiego, W.W. Rychlinga, F. Nowowiejskiego, K. Jurdzińskiego, G. Roguskiego, T. Paciorkiewicza, M. Sawy. Był też Rączkowski świetnym improwizatorem. Dokonał licznych nagrań radiowych, telewizyjnych i płytowych, zrealizowanych m.in. na zabytkowych organach w Leżajsku, Kamieniu Pomorskim i Oliwie (Veriton, PN). Rączkowski był organizatorem i kierownikiem artystycznym festiwali organowych w Kamieniu Pomorskim, Koszalinie i Oliwie, a także inicjatorem letnich koncertów w kościele farnym w Kazimierzu Dolnym. Jako pedagog działał w Szkole Organistowskiej w Przemyślu (1929–33, 1936/37) i w Warszawie – w konserwatorium (od 1937) oraz PWSM i Akademii Muzycznej (1958 docent, 1973 profesor, 1973–76 kierownik Katedry Organów). Wykształcił 45 organistów, m.in. A. Chorosińskiego, M. Perza, A. Blocha, S. Moryto, M. Sawę. Rączkowski pracował również w Warszawie w Szkole Muzycznej im. K. Kurpińskiego (1945–47) oraz w Akademii Teologii Katolickiej, z którą związany był przez ostatnie lata życia. W dorobku kompozytorskim pozostawił utwory organowe, chóralne a cappella, pieśni na głos z organami i liczne opracowania polskich pieśni kościelnych. Rączkowski otrzymał wiele nagród i odznaczeń, m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1973), nagrodę MKiS I stopnia (1976), odznaczenie papieslde Pro Ecclesia et Pontifice (1979), Nagrodę Błogosławionego Brata Alberta (1980) i Nagrodę im. W. Pietrzaka (1984).

Literatura: Z. Peret-Ziemlańska Feliks Rączkowski we wspomnieniach, „Ruch Muzyczny” 1989 nr 27; M.T. Łukaszewski Feliks Rączkowski – organista, kompozytor, pedagog, „Muzyka 21” 2001 nr 9.