Pudełek, Janina

Pudełek Janina, *14 IX 1930 Warszawa, †27 X 2004 Warszawa, polska historyk baletu. W latach 1949–52 odbyła studia na Wydziale Filologii Polskiej na UW, które ukończyła w 1960 jako eksternistka. W 1950/51 studiowała także dramaturgię w PWST w Warszawie. Wiedzę o balecie zdobywała poprzez kontakt z praktyką: w 1atach 1950–58 brała udział w występach amatorskich zespołów tanecznych (m.in. grupy baletowej J. Gogóła), w 1956/57 uczęszczała na lekcje tańca klasycznego prowadzone przez L. Wójcikowskiego w szkole baletowej w Warszawie; poszerzała wiedzę poprzez lektury i własne badania dokumentacyjne, których pierwsze wyniki opublikowała w 1958 w „Pamiętniku Teatralnym”. W latach 1958–91 prowadziła dział teatrów muzycznych w Muzeum Teatralnym (przy Teatrze Wielkim w Warszawie) na stanowisku asystenta, a następnie kustosza; gromadziła materiały, opracowała katalog repertuaru teatrów warszawskich w latach 1821–35, katalog osobowy śpiewaków, dyrygentów i śpiewaków operowych w latach 1821–39 oraz katalog repertuaru polskich teatrów muzycznych (opery, operetki) po 1945; przygotowywała wystawy dotyczące opery i baletu, nawiązała współpracę z zagranicznymi ośrodkami naukowymi, współorganizowała międzynarodowe seminaria na temat baletu, współpracowała z WTM i Centralną Poradnią Artystyczną Ruchu Amatorskiego (CPARA). W 1968 ukazała się jej książka Warszawski balet romantyczny. 1802–1866, która w poszerzonej wersji stała się podstawą przewodu doktorskiego w Instytucie Sztuki PAN, w którym Pudełek w 1971 otrzymała stopień doktora; tamże w 1984 zrobiła habilitację na podstawie pracy o balecie warszawskim w latach 1867–1915. W 1atach 1974–2000 Pudełek prowadziła zajęcia dydaktyczne w Akademii Muzycznej w Warszawie: wykłady (historia baletu i estetyka tańca) i seminarium dyplomowe, pod jej kierunkiem zostały napisane 33 prace dyplomowe; tamże w 1997 otrzymała tytuł profesora nadzwyczajnego. Od 1974 ściśle współpracowała z magazynem „Taniec” (od 1992 kwartalnik), publikując liczne artykuły, w latach 1974–90 pisała recenzje z przedstawień baletowych w czasopiśmie „Teatr”; w latach 1970–2002 współpracowała autorsko oraz jako redaktor naukowy działu tancerze z Encyklopedią Muzyczną PWM.

Pudełek była autodydaktą, podjęła jednak ambitne zadanie opracowania historii baletu polskiego. Gdy pracowała w Muzeum Teatralnym przy Teatrze Wielkim w Warszawie, skoncentrowała się na dziejach baletu warszawskiego, które przedstawiła w dwóch książkach (1968, 1981) obejmujących lata 1802–1915 z cezurą przypadającą na rok 1866 (odejście R. Turczynowicza ze stanowiska dyrektora baletu). Historię baletu Pudełek opisywała w kontekście głównych nurtów rozwojowych baletu europejskiego oraz na tle sytuacji politycznej i kulturowej w Warszawie. Podstawę źródłową obu prac stanowiły recenzje w prasie, pamiętniki i wspomnienia, które gęsto cytowane oddają atmosferę panującą wokół sztuki baletowej. Silnie związana z rozwojem ruchu amatorskiego, Pudełek napisała także krótki zarys historyczny Z dziejów baletu, przeznaczony dla tanecznych zespołów amatorskich i nauczycieli tańca.