Pstrokońska-Nawratil Grażyna, *16 VII 1947 Wrocław, polska kompozytorka. W latach 1966–71 odbyła studia w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej we Wrocławiu pod kierunkiem S.B. Poradowskiego i T. Natansona. W 1978 uczestniczyła jako stypendystka rządu francuskiego w wykładach O. Messiaena i P. Bouleza (konserwatorium w Paryżu, Institut de Recherche et de Coordination Acoustique/Musique), a także w seminarium poświęconym muzyce I. Xenakisa w Aix-en-Provence. Odbyła staż w Studio Muzyki Elektronicznej w Marsylii. Od 1971 wykłada w Akademii Muzycznej we Wrocławiu, gdzie od 1978 prowadzi klasę kompozycji (od 1993 profesor), od 1998 także w Akademii Muzycznej w Poznaniu. Wykłada na kursach muzyki współczesnej, m.in. Ogólnopolskim Mistrzowskim Kursie Wykonawstwa Muzyki Fortepianowej i Wokalnej XX wieku w Bystrzycy Kłodzkiej (1999, 2000, 2001), Międzynarodowych Kursach dla Młodych Kompozytorów w Gdańsku (2001). Jest autorką esejów o muzyce i aforyzmów. Zdobyła nagrody na krajowych i międzynarodowych konkursach kompozytorskich, m.in. w 1972 G. Fitelberga w Katowicach, w 1975 Kobiet Kompozytorek w Mannheim, w 1987 na Międzynarodowym Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu (III lokata za Ikara). Ponadto otrzymała nagrody: w 1989 miasta Wrocławia za całą twórczość, w 1989 premiera za twórczość dla dzieci i młodzieży, w 1998 im. św. Brata Alberta Chmielowskiego.
Twórczość Pstrokońskiej-Nawratil cechuje połączenie elementów zaczerpniętych z tradycji muzycznych minionych epok z nowszymi środkami i technikami kompozytorskimi, takimi jak: aleatoryzm, kontrapunkt płaszczyznowy, sonorystyka. Kompozytorka wykształciła własną technikę, na którą składa się operowanie skalami – palindromami, a także posługiwanie się metodą przesuwania struktur według założonego klucza, co pozwala jej uzyskiwać w utworach czystość warsztatową i konsekwencję emocjonalną. Operuje także własnym kodem kolorystycznym. Naczelnym czynnikiem regulującym składnię jej dzieł jest ekspresja. Do charakterystycznych cech warsztatu kompozytorskiego Pstrokońskiej-Nawratil należy dbałość o konstrukcję formalną oraz daleko posunięta selekcja materiału, a także kunsztowna instrumentacja i rozpiętość emocjonalna – od migotliwej impresji aż po dramatyczną narrację.
Literatura: G. Pstrokońska-Nawratil. Muzyka i morze, w: Dzieło muzyczne między inspiracją a refleksją, ks. pam. M. Podhajskiego, red. J. Krassowski, Gdańsk 1997.
Instrumentalne:
orkiestrowe:
Concerto grosso na klarnet, róg, fortepian, orkiestrę symfoniczną i perkusję, 1971
Fresco I Reanimacja 1972, II Epitaphios 1975, III Ikar 1979, prawyk. Warszawska Jesień 1980, IV …alla campana… – T. Baird in memoriam na fortepian i orkiestrę, 1987, VI Palindrom na wielką orkiestrę smyczkową z klawesynem amplifikowanym, 1994
Le soleil, koncert na perkusję i orkiestrę, wg C. Moneta, P. Seurata i V. van Gogha, 1990
…el condor…, koncert na dwie marimby i orkiestrę smyczkową, z cyklu Myśląc o Vivaldim (Wiosna) 1996, prawyk. Warszawska Jesień 1996
…como el sol e la mar… na flet i orkiestrę smyczkową, z cyklu Myśląc o Vivaldim (Lato) 2000
Ekomuzyka II – Klimop (Bluszcz) na orkiestrę dętą, 2 gitary elektryczne, fortepian i perkusję, 1998
Ocean-Symphony na orkiestrę symfoniczną, 2001
Muzyka lidyjska na orkiestrę smyczkową, 2003
kameralne:
Trio-sonata na skrzypce, wiolonczelę i fortepian, 1967
Nokturn na wiolonczelę i fortepian preparowany, 1973
Ostinato dla 4 perkusistów, 1974
Kanon na grupę motoryczną, 1976
Studio per violino e tam-tam 1976, wyd. Kraków 1984
Arabesca na kwartet smyczkowy, 1980, wyk. Warszawska Jesień 1981, wyd. Kraków 1986
Eco per flauti 1980
Bis-Joke na perkusję i fortepian, 1985, prawyk. Warszawska Jesień 1987, wyd. Wrocław 1992
Triangle! na sekstet perkusyjny, 1989, 2. wersja 1990, wyk. Warszawska Jesień 1992
Kwartet lidyjski – myśląc o Andrzeju 1994, prawyk. Warszawska Jesień 1994
Bartokiana na 2 wiolonczele i fortepian, 1995, Kraków 2003
W poszukiwaniu wędrującego echa na dwoje skrzypiec z cyklu Ekomuzyka III – Madrygały, 2001
Ptaki na horyzoncie zmierzchu na altówkę i kontrabas z cyklu Ekomuzyka III – Madrygały, 2001
na instrumenty solo:
Eco per flauto 1980, Kraków 2000
La vetrata na fortepian, 1979, Kraków 1994
Algorytm snu wielkiego miasta na marimbę z cyklu Ekomuzyka III – Madrygały, 2001, Kraków 2003
Wokalno-instrumentalne:
Papież słowiański, kantata uliczna na sopran, baryton, recytatora, chór mieszany i orkiestrę, sł. J. Słowacki, 1979
Sfrunął na Śląsk Orzeł Biały, oratorium-ballada do tekstów powstańczych na 3 soprany, chór i orkiestrę, 1981
Pieśni niespokojne na baryton i orkiestrę, sł. T. Różewicz, 1985
Pejzaż z Pluszczem na sopran i troje skrzypiec, 1986
Fresco V – Eternel na sopran solo, chór chłopięcy, chór mieszany i wielką orkiestrę symfoniczną, 1987, wyk. Wrocław 1987
Ekomuzyka I – Terra na chór męski i fortepian, 1995
Fresco VII – Uru-Anna (Światło Nieba), dedyk. Janowi Pawłowi II, na tenor liryczny, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną, 1999, prawyk. Warszawska Jesień 1998
Magnificat MM na sopran, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną, 2003
Dla dzieci:
Pradawna piosenka. Taniec na dziecięcą orkiestrę skrzypcową i fortepian, 1986
Concertino piccolino na wiolonczelę i fortepian, 1986
Dziewięć utworów na wiolonczelę i fortepian, 1987
Obłoczek i wicherek na wiolonczelę i fortepian, 1988
W królestwie jesiennych liści, balet, libr. K. Schubert wg opowiadania A. Nawratil, 1989, wyst. Warszawa 1989
Komputerowe:
Hectoriana 1999
