Prosdocimus de Beldemandis, Prosdocimo de Beldomandi, Beldimando, *ok. 1380 Padwa, †1428 Padwa, włoski uczony, lekarz i teoretyk muzyki. Studiował na uniwersytecie w Padwie (być może też w Bolonii), gdzie w 1409 uzyskał tytuł magister artium i w 1411 medicinae magister. W latach 1422–28 wykładał m.in. filozofię, matematykę, medycynę i muzykę na uniwersytecie w Padwie. Jest autorem licznych dzieł, w tym słynnego traktatu matematyczno-astronomicznego Algorismus de integris z 1410 oraz 8 traktatów o muzyce.
Traktaty muzyczne Prosdocimusa były w 1. połowie XV w. szeroko znane i cenione wśród uczonych i muzyków; komentowali je m.in. Ugolino z Orvieto i Giovanni del Lago. Prosdocimus pisał dzieła kompilacyjne, przeznaczone dla celów dydaktycznych (Expositiones oparte na Musica practica Johannesa de Muris, Brevis summula skompilowane z prac Boecjusza, czy Tractatus musice piane – rutynowe przedstawienie cantus planus) i rozprawy krytyczno-polemiczne (Tractatus pratice z 1408 zawiera szczegółowe omówienie francuskiej notacji mensuralnej, Parvus tractatulus – oryginalną koncepcję podziału oktawy na 17 stopni na podstawie nierównomiernej temperacji, a Tractatus musice speculative polemikę z Marchettusem z Padwy), przedstawiał zagadnienia z teorii muzyki w formie syntetycznej (Contrapunctus o technice nota contra notam, kolorowaniu i musica ficta oraz traktat o włoskiej muzyce mensuralnej, w którym prezentuje włoską notację mensuralną w opozycji do francuskiej). Aktualna i nowocześnie przedstawiana tematyka podstawowa dla muzyki początku XV w., dotycząca głównie techniki kompozytorskiej i notacji muzycznej, stawiają Prosdocimusa w rzędzie najwybitniejszych teoretyków muzyki tego okresu.
Literatura: A. Favaro Intorno alia vita ed alie opere di Prosdocimus de Beldomandi matematico padovano del secolo XV, „Bullettino di bibliografia e di storia delle scienze matematiche e fisiche” XII, 1879, XVIII, 1885; B. Stellfeld Prosdocimus de Beldemandis als Erneuerer der Musikbeobachtung um 1400, w: Natalicia musicologica, ks. pam. K. Jeppesena, red. B. Hjelmborg, S. Sørensen, Kopenhaga 1962; F.A. Gallo La tradizione dei trattati musicali di Prosdocimus de Beldemandis, „Quadrivium” VI, 1964; M. Bent Musica recta and Musica ficta, „Musica Disciplina” XXVI, 1972; R. Strohm Polifonie più o meno primitive, w: Le polifonie primitive in Friuli e in Europa, red. C. Corsi i P. Petrobelli, Rzym 1989.
Pisma
Expositions tractatus pratice cantus mensurabilis magistri Johannis de Muris z 1404
Tractatus pratice cantus mensurabilis z 1408
Brevis summula proportionum quantum ad musicam pertinet z 1409
Contrapunctus z 1412
Tractatus musice piane z 1412
Tractatus pratice cantus mensurabilis ad modum Ytalicorum z 1412
Parvus tractatulus de modo monocordum dividendi z 1413
Tractatus musice speculative z 1425
Edycje
Contrapunctus…, Scriptorum de musica medii aevi…, red. E. Coussemaker III, 193–261
Tractatus pratice z 1408, Scriptorum de musica medii aevi…, red. E. Coussemaker III, 193–261
Tractatus (…) ad modum Ytalicorum, Scriptorum de musica medii aevi…, red. E. Coussemaker III, 193–261
Parvus tractatulus, Scriptorum de musica medii aevi…, red. E. Coussemaker III, 193–261
Brevis summula, Scriptorum de musica medii aevi…, red. E. Coussemaker III, 193–261
Tractatus musice speculative, wyd. D.R. Baralli i L. Torri, w: Il „Trattato ” di Prosdocimus de Beldemandis…, „Rivista Musicale Italiana” XX, 1913
Tractatus (…) ad modum Ytalicorum, wyd. C. Sartori w: La notazione italiana del Trecento…, Florencja 1938
Expositiones…, wyd. F.A. Gallo, «Antiquae Musicae Italicae Scriptores» III, Bolonia 1966
Contrapunctus… oraz Brevis…, Parvus tractatulus, wyd. i tłum. J. Herlinger, «Greek and Latin Music Theory» I oraz IV, Lincoln (Nebraska), 1984 oraz 1987
