Logotypy UE

Poźniak, Piotr

Biogram i literatura

Poźniak Piotr, *26 VIII 1939 Kraków, †23 XI 2016 Kraków, polski muzykolog. W latach 1958–63 odbył studia muzykologiczne na UJ (dyplom 1966), równocześnie studiował w PWSM (teoria i kompozycja, pedagogika muzyczna, dyrygentura chóralna). W latach 1963–73 pracował w Polskim Wydawnictwie Muzycznym jako redaktor edycji z zakresu muzyki dawnej. W 1972 przebywał we Francji jako stypendysta rządu francuskiego, prowadząc poszukiwania archiwalne. Od 1973 pracował w Katedrze Historii i Teorii Muzyki UJ (od 1999 Instytut Muzykologii); w 1981 uzyskał stopień doktora na podstawie pracy o Jakubie Reysie zw. Polakiem, w 1999 habilitował się, w 2003 otrzymał stanowisko profesora UJ. Wykładał historię muzyki renesansu, prowadził zajęcia z paleografii muzycznej i seminarium muzyki dawnej, w latach 1982–85 pełnił obowiązki kierownika katedry muzykologii, służył pomocą organizacyjną w kierowaniu tą placówką także w innych latach. Prowadził wykłady z historii muzyki dawnej i edytorstwa w Akademii Muzycznej w Krakowie, wykładał gościnnie na uniwersytetach w Bochum, Leuven, Rzymie i Salzburgu, w akademii muzycznej w Kijowie i Herzog August Bibliothek w Wolfenbüttel. Brał udział jako referent w 17 konferencjach ogólnopolskich oraz 19 międzynarodowych i w 2 konferencjach naukowo-redakcyjnych na temat publikacji Musikgeschichte Österreichs i Atlas du Baroque (Musique) w Wiedniu (IV i XII, 1993). Kierował prowadzonymi zespołowo przez wiele lat pracami dotyczącymi identyfikacji anonimowych utworów w zbiorach wawelskich, opracowania mikrofilmów starodruków, kultury muzycznej Wilna, zawartości polskich kancjonałów reformacyjnych z XVI i XVII w. Od 1973 był redaktorem naukowym działu kompozytorzy, teoretycy i wykonawcy XVI w. w Encyklopedii Muzycznej PWM. Przejawiał dużą aktywność jako przewodniczący w latach 1985–91 Zarządu Sekcji Muzykologów ZKP, w latach 1985–89 był członkiem Zarządu Głównego ZKP. Należał do grona założycieli stowarzyszeń: Bractwo Lutniowe (1981) i Polskie Towarzystwo Muzyki Dawnej (1990). Członek honorowy Antique Musicae Italicae Studiosi (A.M.I.S.) w Como.

Zainteresowania naukowe Piotra Poźniaka obejmują historię muzyki dawnej od średniowiecza do baroku ze szczególnym uwzględnieniem okresu renesansu. Podjęty już w pracy dyplomowej temat Polska fantazja lutniowa na przełomie wieku XVI i XVII wytyczył dalszy kierunek jego systematycznie prowadzonych badań. Piotr Poźniak stał się znawcą muzyki lutniowej, o czym świadczy bogaty materiał porównawczy w pracy doktorskiej Twórczość Jakuba Reysa zwanego Jakubem Polakiem na tle muzyki lutniowej XVI i XVII w. W pracy tej autor nie tylko udowodnił na podstawie szeroko zakrojonych badań archiwalnych tożsamość Jakuba Polaka z Jakubem Reysem, ale przede wszystkim zaprezentował swój warsztat badawczy, którego podstawę stanowi skrupulatne rozpatrywanie wiarygodności źródeł muzycznych (także pozamuzycznych) i traktowanie transkrypcji jako podstawy do analizy i interpretacji utworów; podjął również problem symetrii w architektonice kompozycji w powiązaniu z pojęciem proporcji muzycznych stosowanym w architekturze. Wycinkowe badania poszczególnych zabytków muzycznych, których wyniki przedstawiał w artykule, pozwoliły na całościowe ujęcie tematu Repertuar polskiej muzyki wokalnej w epoce Renesansu; bezprecedensowa analiza anonimowej twórczości wokalnej w zbiorach kapeli rorantystów na Wawelu oraz szczegółowe rozważenie intawolacji i rewokalizacji w kompozycjach organowych doprowadziły do rewizji dotychczasowego stanu badań, poszerzenia obszaru podstawy źródłowej i zaproponowania nowego ujęcia polskiej muzyki wokalnej XVI w. Dzięki doświadczeniom wyniesionym z własnych badań i pracy redaktora w PWM Piotr Poźniak wyspecjalizował się w źródłoznawstwie i edycjach krytycznych muzyki dawnej.

Prace

Repertuar polskiej muzyki wokalnej w epoce renesansu. Studium kontekstualno-analityczne, Kraków 1999 (rozprawa habilitacyjna)

Muzyka XV–XVI wieku i pojęcie renesansu w historiografii muzycznej, Kraków 2000 (skrypt)

artykuły:

Z zagadnień transkrypcji lutniowej, „Muzyka” 1967 nr 2

Utwory polskich lutnistów w rękopisie lorda Herberta of Cherbury, «Z Dziejów Muzyki Polskiej» 15, Bydgoszcz 1973

Utwory lutniowe Hortensjusza Perli i Mikołaja z Padwy, «Pagine» II, Warszawa 1975

Przejawy estetyki baroku w utworach lutniowych S.L. Weissa, w: Muzyka a społeczeństwo, materiały z VII ogólnopolskiej konferencji muzykologicznej w Brzegu, 19–21 X 1973, Brzeg 1975, wersja wł. I momenti dell’ estetica barocca nell’ opera liutistica di S.L. Weiss, „Il Fronimo” 1979 nr 26 (Mediolan)

Antiquitates Musicae in Polonia, „Muzyka” 1979 nr 2

Aspects de la chanson en Pologne au XVI siècle, w: La chanson à la Renaissance, materiały z konferencji w Tours, VII 1977, red. J.M. Vaccaro, Tours 1981

Jacob Polonais et Jacob Reys, w: Le luth et sa musique. II, materiały z konferencji w Tours, 15–18 IX 1980, red. J.M. Vaccaro, Paryż 1984

I canti per voce sola e liuto nel XVI e XVII secolo come uno dei modi di genesi della monodia, w: Sodalium voces, «Miscellanee, Saggi, Convegni» XXIV, red. L. Caligari, Bolonia 1981, wersja pol. „Muzyka” 1984 nr 4

Pieśni reformacyjne drukowane w Krakowie w XVI w., w: Tradycje muzyczne Katedry Wawelskiej, materiały z konferencji muzykologicznej w Krakowie, 20 X 1984, red. J. Berwaldt, Kraków 1986

Die Musik in Polen zur Zeit der Jagiellonen, w: Polen im Zeitalter der Jagiellonen 1386–1572, katalog wystawy w zamku Schallaburg k. Wiednia, 8 V–2 XI 1986, red. F. Stolat i in., Wiedeń 1986

Czarna krowa czy O guardame las vacas, „Muzyka” 1986 nr 3

Symbolika liczb w twórczości Wacława z Szamotuł i M. Zieleńskiego, w: Muzykologia krakowska 1911–1986, red. E. Dziębowska, Kraków 1987, wersja ang. «Polish Art Studies» 11, red. S. Morawski, Warszawa 1990, poszerz. wersja wł. L’uso simbolico dei rapporti numerici nella musica del Cinquecento, „A.M.I.S. Bolletino dell’Associazione” V, 1989 nr 10/11

Technika parodiowania w mszy T. Szadka, w: Musicae sacrae ars et scientia, ks. pam. K. Mrowca, «Roczniki Teologiczno-Katolickie» XXXIV, z. 7, Lublin 1989

La musica di gagliarda, volta e corrente nel secolo XVI e agli inizi del secolo XVII, w ks. pam. G. Vecchiego, red. I. Cavallini, Modena 1989

Problems of Tonality in the Ricercars of Spinacino and Bossinensis, „Journal of the Lute Society of America” XXIII, 1990 (wyd. 1994)

Dawna muzyka organowa w wydaniach Ludowego Instytutu Muzycznego, „Muzyka” 1994 nr 3, wersja skrócona An Unsuccessful Edition of an Important Organ Tablature, „Musica Iagellonica” t. 2, red. Z.M. Szweykowski, Kraków 1998

Le vocal et l’instrumental dans les tablatures manuscrites polonaises du XVIe siècle, w: Le concert des voix et des instruments, materiały z konferencji w Tours, 1–11 VII 1991, red. J.M. Vaccaro, Paryż 1995;

Dwunasta pieśń czterogłosowa Cypriana Bazylika, „Muzyka” 1996 nr 1

Dzieje i zawartość polskich kancjonałów składanych, „Muzyka” 1996 nr 3

Koniec legendy o polskim madrygale, „Muzyka” 1996 nr 3

Word–Painting in the Fifth Book of Motets by Palestrina, „Musica Iagellonica” t. 2, red. Z.M. Szweykowski, Kraków 1998

Jan Dziki, lutnista gdański, w: Muzykolog wobec dzieła muzycznego, ks. pam. E. Dziębowskiej, red. M. Woźna-Stankiewicz i Z. Dobrzańska-Fabiańska, Kraków 1999

Tonalité des ricercars de Joanambrosio Dalza, w: Luth et luthistes en Occident, materiały z konferencji zorganizowanej przez La Cite de la Musique, Paryż 13–15 V 1998, red. Ph. Canguilhem i in., Paryż 1999

K. Sielicki, lutnista-kompozytor i jego twórczość, „Saeculum Christianum” IX, 2002 nr 2 (wyd. 2003)

Drukowana wersja utworu Piotra z Grudziądza, w: Complexus effectuum musicologicae. Studia Miroslao Perz septuagenario dedicata, red. T. Jeż, Kraków 2003

Kanony A. Chylińskiego, prefekta muzyki w Padwie na tle „uczonej” muzyki w XVII-wiecznej Polsce, RFNova, 2003

Inne artykuły i polemiczne recenzje, ok. 230 haseł w Encyklopedii Muzycznej PWM, także w NGroveD 2001

wydania:

3 fantazje W. Bakfarka i anonimowe tańce polskie, w: Muzyka w dawnym Krakowie, red. Z.M. Szweykowski, Kraków 1964

W. Długoraj Fantazje i wilanele, «Wydawnictwo Dawnej Muzyki Polskiej» z. 23, Kraków 21964

G.G. Gorczycki Gaude Maria Virgo, w: Muzyka staropolska, red. H. Feicht, Kraków 1966

D. Cato Preludia, fantazje, tańce i madrygały, «Wydawnictwo Dawnej Muzyki Polskiej» z. 24, Kraków 21970 i z. 67, Kraków 1973

F. Maffon Madrygał i greghesca. Fantazja, «Źródła do Historii Muzyki Polskiej» XX, Kraków 1970

B. de Selma Fantazje i passegiaty, «Florilegium Musicae Antiquae» XXXVI, Kraków 1971

sekwencja i pieśń, «Musica Antiqua Polonica» – Średniowiecze, red. J. Morawski, Kraków 1972

anonim Polonezy, kozaki i mazury z XVIII/XIX w., «Źródła do Historii Muzyki Polskiej» XXIII, Kraków 1973

M. Kamieński Nędza uszczęśliwiona, akt II, «Opery Polskie» t. 2, Kraków 1978

S.S. Szarzyński Completorium, «Wydawnictwo Dawnej Muzyki Polskiej» z. 76, Kraków 1980

Jakub Polak-Reys Utwory zebrane, Kraków 1993 (72 utwory)

wyd. bibliofilskie z W. Waleckim (oprac. filologiczne): Processyja wielkanocna, Pieśń rokoszan Zebrzydowskiego, Pieśni nabożne z Pisma Świętego…, wszystkie Kraków 1996

redakcje:

«Musica Antiqua Polonica» – Renesans, antologia, 7 zeszytów, z. 1–2 1993, z. 4–6 1994, z. 3 i 7 1994 (191 utworów, w tym wyd. własne 80 utworów)

Affetti musicologici, ks. pam. Z.M. Szweykowskiego, 1999 (w tym 3 artykuły Poźniaka: Jubilat [Z.M. Szweykowski], Nie znamy motetu Diomedesa Catona oraz „Tubae ferales” – dialogo na głos solo?)