Ponty [pątˊi] Jean-Luc, *29 IX 1942 Avranches, francuski skrzypek, kompozytor jazzowy. Rodzice Ponty’ego byli nauczycielami muzyki – jego matka uczyła gry na fortepianie, ojciec był dyrektorem szkoły muzycznej w Avranches i prowadził klasę skrzypiec. Zaczął grać na skrzypcach w wieku 5 lat; w 1957 został przyjęty do Conservatoire National Superieur de Musique w Paryżu, które 2 lata później ukończył z najwyższym wyróżnieniem. Wkrótce został członkiem orkiestry symfonicznej Association des Concerts Lamoureux w Paryżu, w której grał przez 3 lata. W tym okresie zainteresował się jazzem. Początkowo grał na klarnecie, później na saksofonie tenorowym, by następnie całkowicie poświęcić się skrzypcom. W latach 1961–64 grał w zespole J. Gilsona, w 1964 wystąpił z własnym kwartetem na festiwalu jazzowym w Antibes i nagrał debiutancki album Jazz Long Playing, po którym okrzyknięto go następcą S. Grappellego. W 1966 wystąpił w Bazylei podczas Violin Summit (wspólnie ze S. Smithem, S. G. i S. Asmussenem), w 1967 koncertował w Stanach Zjednoczonych z J. Lewisem i zespołem Modern Jazz Quartet. Pod koniec lat 60. zetknął się z F. Zappą, z którym nagrał albumy King Kong: Jean-Luc Ponty Plays the Music of Frank Zappa (1969) i Hot Rats (1969). Po powrocie do Francji prowadził (w latach 1970–72) zespół Jean-Luc Ponty Experience. W 1973 osiadł na stałe w Stanach Zjednoczonych; przez ponad pół roku był członkiem zespołu The Mothers of Invention F. Zappy, z którym koncertował i nagrał albumy Over-Nite Sensation (1973) i Apostrophe (1974). W latach 1974–75 grał w grupie Mahavishnu Orchestra J. McLaughlina (płyty: Apocalypse, 1974; Visions of the Emerald Beyond, 1975). W 1975 podpisał kontrakt z wytwórnią Atlantic, dla której zarejestrował 12 albumów; kilka z nich, szczególnie Aurora (1975) i Imaginary Voyage (1976), odniosło sukces artystyczny i komercyjny. Pod koniec lat 80. Ponty zainteresował się muzyką Afryki (Tchokola, 1991); w latach 1994–95 wspólnie z A. DiMeolą i S. Clarkiem grał w zespole The Rite of Strings (tournée po Europie, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Ameryce Południowej). W 1997 ponownie współpracował z muzykami afrykańskimi (koncerty w Nowym Jorku, Montrealu, Brazylii, Europie Wschodniej). W latach 2000 nagrywał m.in. z L. Schifrinem, odbył tournée po Indiach (2003), prowadził własne zespoły, grał w reaktywowanym Return to Forever C. Corei (2011). Był gościem festiwali Jazz Jamboree (1967, 1999, 2019), koncertował w Poznaniu (1995, 1999, 2017) i Bielsku-Białej (2018).
Ponty jest twórcą nowoczesnej wiolinistyki jazzowej i jedną z czołowych postaci muzyki fusion lat 70. Początkowo pozostawał pod wpływem bebopu, a następnie muzyki Coltrane’a i Davisa; stopniowo wypracował własny styl, będący syntezą jazzu, funku, rocka, a w późniejszym okresie również muzyki etnicznej. Od początku grał na skrzypcach elektrycznych (używał m.in. specjalnie zaprojektowanego modelu violectra, strojonego o oktawę niżej); w latach 70. stosował liczne akcesoria elektroniczne, które wzbogacały warstwę kolorystyczną jego muzyki. Dysponuje doskonałą techniką, wirtuozowskim zacięciem i szeroką skalą środków ekspresji. Choć jego muzyka ma nowoczesną oprawę brzmieniową, jej podstawę stanowią jazzowe improwizacje oraz ujęta w klasyczną dyscyplinę forma. Ponty jest jednym z nielicznych europejskich muzyków jazzowych, któremu udało się odnieść sukces w Stanach Zjednoczonych (ponad 5 milionów sprzedanych płyt). Jego styl gry zainspirował francuskiego skrzypka D. Lockwooda.
