Perrot, Jules

Perrot [perˊo] Jules Joseph, *18 VIII 1810 Lyon, †24 VIII 1892 Paramé, francuski tancerz i choreograf. Tańca uczył się w Paryżu pod kierunkiem A. Vestrisa. W latach 1823–29 występował w teatrach bulwarowych w Paryżu, wykonując role groteskowe. W 1830 był pierwszym solistą w King’s Theatre w Londynie, w latach 1830–33 występował w Operze w Paryżu, partnerując M. Taglioni, w 1834 – w Londynie i Neapolu, gdzie poznał C. Grisi, którą później poślubił; wspólnie występowali w Monachium, Wiedniu (La nymphe et le papillon), Mediolanie, Lyonie, Paryżu (Zingaro), Petersburgu. W 1841 odbyła się w Operze w Paryżu premiera baletu Giselle, w którym Perrot opracował tańce przeznaczone dla Grisi. W 1842 wystawił Giselle w Londynie; tamże w latach 1843–48 był baletmistrzem Her Majesty’s Theatre, podjąwszy stałą współpracę z kompozytorem C. Pugnim, tworzył liczne balety, dorywczo współpracował z La Scalą w Mediolanie. W latach 1849–58 był tancerzem i baletmistrzem w Petersburgu, gdzie wznowił kilka swoich znanych baletów: Esmeralda (1848), Katarina, docz razboinika (1849), Pitomica fieji (1850), Najada i ribak (1851), nawiązujący do wcześniejszego baletu Ondine, i wystawiał nowe kompozycje taneczne. W 1861 wrócił do Paryża, w 1871 prowadził zajęcia dydaktyczne w Operze; E. Degas przedstawił go wraz z uczniami na obrazie Klasa tańca (1873). Perrot zyskał europejską sławę jako tancerz i choreograf; miał twórcze podejście do baletu, toteż w ciągu lat modyfikował swą choreografię, np. w 1847 wystawił w Mediolanie Catarinę z muzyką dopisaną przez G. Bajettiego, a w Londynie z fragmentami Odetty stworzył divertissement Les éléments, w Petersburgu w 1858 przedstawił nową wersję Eoline, wprowadził na scenę balet J. Maziliera Le corsaire (muz. A. Adam), wzbogacając go nowymi tańcami z muzyką C. Pugniego. Zmarł w swojej willi w Paramé, pochowany jest na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu.

Perrot był jednym z najwybitniejszych choreografów okresu romantyzmu, stworzył model baletu romantycznego, który stał się wzorem dla następnych generacji. Inspirację czerpał z dzieł V. Hugo (Esmeralda), J.W. Goethego (Faust), Th. Moore’a (Lalla Rookh); w swych baletach kładł nacisk na wątek dramatyczny, podporządkowując ściśle taniec treści libretta, przywiązywał wagę do indywidualizacji postaci i charakterystyki sytuacji scenicznych; łączył ruch taneczny z pantomimą, którą preferował jako środek wyrazu dramatycznego, doskonale komponował sceny zespołowe. Jako tancerz pozostawał nieco w cieniu sławnych primabalerin, jednak kreując główne role w swych baletach był wysoko ceniony przez współczesnych. Szczególne powodzenie miały jego typowo romantyczne balety o tematyce miłosnej (Esmeralda, Catarina), niekiedy przepojone fantastyką (Giselle, Ondine); rewelacją stało się wykonanie divertissement Pas de quatre, w którym wystąpiły 4 najsławniejsze wówczas baleriny: M. Taglioni, C. Grisi, L. Grahn i F. Cerrito, dając wirtuozowski popis swych umiejętności.

Literatura: C.W. Beaumont The Ballet Called Giselle, Londyn 1944; W. Krasowska Russkij baletnyj tieatr ot wozniknowienija do sieriediny XIX wieka, Leningrad 1958; I. Guest The Romantic Ballet in Paris, Londyn 1966, wyd. pol. Balet romantyczny w Paryżu, tłum. A. Kreczmar, Warszawa 1972; I. Guest Jules Perrot. Master of the Romantic Ballet, Londyn 1984.