Logotypy UE

Pepusch, Johann Christoph

Biogram i literatura

Pepusch [p’ɛ:pusz] Johann Christoph, *1667 Berlin, †20 VII 1752 Londyn, niemiecki kompozytor i teoretyk. Uczył się gry na organach (u Grossego) oraz teorii muzyki. Od 1681 związany był z dworem pruskim. W 1697 wyjechał do Anglii i osiadł w Londynie. Od 1704 działał w Drury Lane (altowiolista i klawesynista), od 1708 w Queen’s Theatre (później King’s Theatre) przy Haymarket jako skrzypek, klawesynista, dyrygent oraz agent śpiewaczki Margherity de l’Epine, swej późniejszej żony. Od 1714 był dyrektorem muzycznym Drury Lane, w latach 1716–33 (z przerwą w sezonie 1717/18) Lincoln’s Inn Fields Theatre, równocześnie od 1717/18 do 1721 kapeli J. Brydgesa (później księcia Chandos) w Cannons. W latach 1723–30 prawdopodobnie dyrygował muzyką do pantomim J. Richa. Po 1729 Pepusch poświęcił się opracowywaniu, wydawaniu i wykonywaniu muzyki dawnej; w 1735 zreorganizował założoną w 1726 (należał do grona założycieli) Academy of Ancient Music; prace Pepuscha przy gromadzeniu zbioru muzycznego kontynuowali jego uczniowie, wśród nich: W. Boyce, B. Cooke, J. Travers, G. Berg i E. Kellner. W latach 1737–52 był organistą Charterhouse; w 1745 został członkiem Royal Society.

Pepusch uchodzi za autora opracowania muzycznego do The Beggar’s Opera J. Gaya, jednak pogląd ten nie znajduje potwierdzenia w źródłach. Jest natomiast autorem kilku masques w stylu włoskim, z których Venus and Adonis odniosła duży, zasłużony sukces. Masques Pepuscha były rodzajem operowych miniatur, z recytatywami secco i ariami da capo oraz z towarzyszeniem instrumentów smyczkowych i dętych drewnianych. W kantatach, wykonywanych głównie jako interludia teatralne, Pepusch wykorzystywał także arie da capo poprzedzone recytatywami, lecz w melodyce stosował melodie angielskie, szczególnie w Alexis na głos i basso continuo (z t. 1 English Cantatas). Dla Cannons komponował także muzykę religijną; w Magnificat oraz anthemach głosy solistów i chóru wprowadzane są kolejno, w ścisłym współdziałaniu z instrumentalnym towarzyszeniem. Twórczość instrumentalna Pepuscha pozostawała w cieniu dzieł scenicznych, mimo że np. utwory z fletem należą do jego najlepszych kompozycji. Ponad 100 sonat skrzypcowych, fletowych i triowych Pepusch oparł głównie na schemacie 4-częściowej sonaty A. Corellego, a 16 sonat op. 2 ma układ według naprzemiennych tonacji dur i moll na kolejnych stopniach skali (C-dur, c-moll, D-dur, d-moll itd.). Pepusch był autorytetem w dziedzinie muzyki dawnej oraz cenionym pedagogiem.

Literatura: Ch.W. Hughes J.Ch. Pepusch, „The Musical Quarterly” XXXI, 1945; A.J.E. Lello Dr Pepusch, „The Musical Times” XCIII, 1952; D.F. Cook The Life and Works of J. Ch. Pepusch, 1667–1752, dysertacja uniwersytetu w Londynie, 1982 (zawiera katalog tematyczny); G. Beeks The Chandos Anthems of Haym, Handel and Pepusch, „Göttinger Händel-Beiträge” V, 1993.

Kompozycje, prace i edycje

Kompozycje:

Sceniczne, m.in.:

Thomyris, Queen of Scythia, pasticcio, libretto P.A. Motteux, wyst. Londyn 1707

Venus and Adonis, masque, libretto C. Cibber, wyst. Londyn 1715

Myrtillo and Laura, masque, libretto C. Cibber, wyst. Londyn 1715

Apollo and Daphne, masque, libretto J. Hughes, wyst. Londyn 1716

The Death of Dido, masque, libretto B. Booth, wyst. Londyn 1716

The Beggar’s Opera, opera balladowa, libretto J. Gay, wyst. Londyn 1728 (uwertura i aranżacje 69 arii, recytatywów i piosenek, autorstwo Pepuscha niepewne)

uwertura do The Wedding, opery balladowej, libretto E. Hawker, wyst. Londyn 1729

Polly, opera balladowa, libretto J. Gay, wyst. Londyn 1729 (autorstwo Pepuscha niepewne)

Wokalno-instrumentalne:

na głosy solowe, instrumenty i b.c., m.in. ody do tekstów J. Hughesa

kantaty, m.in. 12 English Cantatas, t. 1–2, Londyn 1710 i 1720

religijne:

Magnificat 1721

3 motety

anthemy

Instrumentalne:

VI Sonates na flet i b.c., wyd. Amsterdam 1705–06

A Second Set of Solos na flet i b.c., wyd. Londyn 1709

48 sonat na skrzypce i b.c., m.in.

Sonata op. 2, wyd. Amsterdam 1707

Sonata op. 5, wyd. Amsterdam ok. 1711–12

Sonata op. 6, wyd. Amsterdam ok. 1711–12

***

Airs na 2 skrzypiec oraz na 2 flety, wyd. Londyn 1709

22 sonaty triowe: op. 3, wyd. Amsterdam 1711, op. 7, wyd. Amsterdam 1717–18

VI Concerts op. 8, wyd. Amsterdam ok. 1717–18

ok. 11 concerti grossi, rkp

3 koncerty, rkp

43 sonaty triowe, rkp

utwory na skrzypce, flet, obój, klawesyn

 

Prace:

Rules, or A Short and Compleate Method for Attaining to Play a Thorough Bass upon the Harpsichord or Organ, by an Eminent Master, Londyn ok. 1730

A Treatise on Harmony. Containing the Chief Rulesfor Composing in Two, Three and Four Parts, Londyn 1730

Of the Various Genera and Species of Music Among the Ancients, „Philosophical Transactions of the Royal Society” XLIV, Londyn 1746

 

Edycje:

Sonaty na flet i b.c., t. 1, wyd. F.J. Giesbert, t. 2, wyd. H. Ruf, Moguncja 1939, 1963

6 sonat z op. 3, «Mitteldeutsches Musikarchiv» t. 2/I–II, 1955–57

VI Concerts op. 8, wyd. D. Lasocki, Londyn 1974

Concerto grosso D-dur, wyd. G. Blechert, Lipsk 1980

A Treatise on Harmony, wyd. faks., «Monuments of Music and Music Literature in Facsimile» 11/28, Nowy Jork 1966