Nitrowski, Daniel

Nitrowski, Nitrofsky, Nietrowski, Nidrowski, Witrowski Daniel, *ok. 1650, †po 1727, polski budowniczy organów, młodszy syn Jerzego, brat Andrzeja. Zawodu uczył się przypuszczalnie u ojca, praktykował również u brata Andrzeja. Hipotetycznie pierwszym jego dziełem są organy w katedrze w Pelplinie zbudowane w latach 1674–79 pod kierunkiem lub przy współpracy J.G. Wulfa z Ornety (prawdopod. identycznego z Wulfem z Malborka); możliwe, że Daniel Nitrowski był jego czeladnikiem. Działał głównie na Pomorzu: remont organów w kaplicy św. Reinholda w kościele Najświętszej Marii Panny w Gdańsku (1683, przeprowadzony pod kierunkiem Andrzeja), umowa na budowę nowego instrumentu w katedrze we Fromborku (1683–85), budowa nowego instrumentu (z elementami starego) w kościele św. Józefa w Gdańsku (po 1680), budowa pozytywów w kościołach ewangelickich w Gnojewie i Starej Kościelnicy (1691), budowa pozytywu w Krzywym Kole (1694), remont organów w kościele św. Trójcy w Gdańsku (1697–98), budowa instrumentu w kościele św. Brygidy w Gdańsku (1700–24), tamże w kościele św. Michała (1727).

Nitrowscy należeli do najwybitniejszych organmistrzów XVII w. w Polsce. Byli twórcami tzw. gdańskiej szkoły organmistrzowskiej. Wytworzyli własny styl, będący syntezą szkoły włoskiej i północnoniemieckiej. Charakterystyczną cechą ich instrumentów są 2 piszczałki basowe (efekt tympani) umieszczane na filarach kościołów (Olkusz, Frombork, Pelplin, Kraków, Gdańsk).

Literatura: J. Gołos Polskie organy i muzyka organowa, Warszawa 1972, tłum. angielskie The Polish Organ, Warszawa 1992; A. Jazdon Polskie budownictwo organowe w XVII wieku na przykładzie działalności rodziny Nitrowskich, praca magisterska, maszynopis Biblioteka UAM, 1981; W. Renkewitz, J. Janca Geschichte der Orgelbaukunst in Ost- und Westpreussen von 1333 bis 1944, t. 1, Würzburg 1984; E. Smulikowska Prospekty organowe w dawnej Polsce, Wrocław 1989.