Niedzielski, Stanisław

Niedzielski, Prus-Niedzielski, Stanisław, *13 VII 1842 Rudki (k. Sambora), †4 III 1895 Warszawa, polski śpiewak (baryton), pedagog, dyrygent i kompozytor. Podstaw teorii muzyki i gry na fortepianie uczył się u K. Mikulego w szkole muzycznej GTM we Lwowie. W latach 1860–70 działał w uczniowskim kółku śpiewaczym, które prowadziło ożywioną działalność koncertową. W latach 1864–65 przebywał w Wiedniu, gdzie odbył studia wokalne w Hofopernschule oraz studiował kompozycję u F. Krenna. Karierę sceniczną rozpoczął w Grazu. 29 XI 1866 zadebiutował w Krakowie partią Janusza w Halce S. Moniuszki. W latach 1867–69 występował w Operze Lwowskiej. Jako członek Komitetu Założycieli Teatru Polskiego zorganizował w 1872 Operę Polską we Lwowie i został jej dyrektorem. Wystawił tam Halkę S. Moniuszki, Fausta Ch. Gounoda oraz opery G. Verdiego. W XII 1875 został dyrektorem zreorganizowanego Towarzystwa Muzycznego w Krakowie oraz działającej przy nim szkoły muzycznej, gdzie prowadził klasy śpiewu solowego i chóralnego. Dyrygował koncertami chóralnymi towarzystwa, m.in. w 1877 wykonał szereg utworów M. Gomółki, G.G. Gorczyckiego, S. Moniuszki w cyklu tzw. koncertów historycznych, zorganizowanych z inicjatywy M. Czartoryskiej; w ostatnim takim publicznym koncercie 22 III 1886 Niedzielski wziął udział jako śpiewak. W 1886 ustąpił ze stanowiska. Od 1887 przebywał w Warszawie, występując w Teatrze Wielkim, m.in. w partii Walentego w Fauście Ch. Gounoda i hrabiego de Nevers w Hugonotach G. Meyerbeera. Uczył też śpiewu w szkole muzycznej WTM. Od 1892 kierował łódzką Lutnią, w 1893 wygrał konkurs na hejnał dla tego zespołu. Niedzielski komponował głównie pieśni solowe i chóralne oparte na polskim folklorze. O ich dużej popularności za życia kompozytora świadczą wydania nakładem Gebethnera i Wolffa oraz w krakowskim czasopiśmie „Kalina”.