Morlaye, Guillaume

Morlaye [morl´e] Guillaume, *ok. 1510, †ok. 1577, francuski kompozytor, lutnista i edytor. Określał się jako uczeń Alberta de Rippe, którego utwory gromadził począwszy od lat 30. XVI w. W latach 40., będąc paryskim mieszczaninem, jako kupiec prowadził rozległe interesy, dotyczące m.in. handlu niewolnikami i produkcji grawiur, oraz nauczał gry na wioli i lutni. 13 II 1552 uzyskał przywilej wydawniczy i rozpoczął działalność edytorską we współpracy z drukarzem M. Fezandatem (zajmował się doborem repertuaru zbiorów, korektami i częściowo sprzedażą); ostatnia znana jego publikacja pochodzi z 1558. Nie można wykluczyć, że ostatnie lata życia spędził w Szwecji, gdzie zachowały się jego muzyczne autografy, m.in. intawolacji chansons publikowanych w 1576 w Paryżu. Poeta J. Grévin wysławiał w 1560 kunszt lutniowy Morlaye’a i jego córki Anthoinette.

Najliczniejszą grupę utworów Morlaye’a stanowią tańce. Wśród nich można się doliczyć prawie 100 galliard (w rękopisach bywają one nazwane tylko przy pomocy incipitów tekstowych lub zapisane bez tytułu, toteż niekiedy trudno je odróżnić od tańców pokrewnych, np. od saltarella), 20 pawan, tyleż różnych branles i kilka innych (np. 3 almandy). Morlaye stosuje w nich, zwłaszcza przy powtórzeniu odcinków, bogatą i nieschematyczną ornamentykę. Kilka tańców to cykle wariacji dochodzące do 17 części, jak np. pawana oparta na schemacie romaneski. Druga liczna grupa kompozycji to intawolacje: ponad 50 chansons (świeckich i religijnych) i 14 psalmów z tekstami francuskimi, 15 motetów oraz 7 utworów z tekstami włoskimi; do wyjątków należą 2 opracowania łacińskich ód. W większości tych utworów Morlaye zachowuje polifonię modelu, a równocześnie bogato ozdabia linie melodyczne. Interesującego zabiegu dokonał kompozytor na psalmach Certona. Z 4-głosowej konstrukcji wokalnej opartej na popularnych melodiach umieszczonych w tenorze wybrał do wykonania wokalnego głos najwyższy, zaś pozostałe (w tym cantus firmus) przeznaczył na lutnię. W rękopisach zachowały się, prócz gotowych intawolacji, także ich bruliony, dające bardzo interesujący wgląd w proces twórczy Morlaye’a. W drukach zachowało się również 10 fantazji Morlaye’a, a w rękopisach preludium i utwór bez tytułu, o charakterze ilustracyjnym, typu „bitwa”.

Literatura: J.G. Prod’homme Guillaume Morlaye, éditeur d’Albert de Rippe, luthiste et bourgeois de Paris, „Revue de Musicologie” IX, 1925; J.M. Vaccaro wstępy do Oeuvres d’Albert de Rippe, 3 t., Paryż 1972–75; J.M. Vaccaro La musique de luth en France au XVI siècle, Paryż 1981; J.M. Vaccaro Les tabulatures de luth manuscrites du XVI siècle conservées à la bibliothèque universitaire d’Uppsala. Quelques hypothèses, „Revue de Musicologie” LXXI, 1985; T.T. Hoyt The Early Guitar in Paris: A Comparative Study of the Music of Adrian Le Roy and Guillaume Morlaye, praca magisterska, Rice University, 1990; J. Tyler i P. Sparks The Guitar and its Music from the Renaissance to the Classical Era, Oxford 2002.