logotypes-ue_ENG

Moog, Robert

Biogram i literatura

Moog [mu:g] Robert Arthur, *23 V 1934 Nowy Jork, †21 VIII 2005 Asheville, amerykański konstruktor instrumentów elektronicznych. Studiował fizykę w Queens College i inżynierię elektryczną w Columbia University w Nowym Jorku, w 1965 doktoryzował się w Cornell University w Ithaca. W 1954 założył w Trumansburgu wytwórnię bardzo modnych wówczas instrumentów Theremina (R.A.M. Company). Wkrótce rozpoczął pracę nad jednogłosowym syntezatorem elektronicznym. W 1965 ukazały się w sprzedaży jego pierwsze instrumenty, jednak w 1967 firma była bliska bankructwa. Syntezatorem zainteresowała się kompozytorka muzyki rozrywkowej W. Carlos, która opracowała na ten instrument Koncerty brandenburskie J.S. Bacha, wgrywając kolejno głosy na magnetofon wielośladowy. W 1968 firma Columbia wydała płytę Carlos pt. Switched-on Bach, której sprzedaż przekroczyła pół miliona egzemplarzy w ciągu roku. W 1969 wytwórnia Mooga zatrudniała już 45 pracowników i osiągała obroty ponad pół miliona dolarów. Syntezatory Mooga wykorzystywało wielu wykonawców muzyki pop i rocka, m.in. The Beatles, The Rolling Stones, Tangerine Dream, K. Emerson. W ciągu jednego roku Moog stał się poważnym biznesmenem, a od jego nazwiska została przyjęta nazwa nowego instrumentu. Nie będąc muzykiem, Moog korzystał chętnie z rad i pomocy kompozytorów; jego doradcami byli m.in. H.A. Deutsch i W. Carlos. Syntezatorami Mooga posługiwali się V. Ussachevsky, L. Hiller, J. Cage i D. Tudor. Syntezator moog opierał się na zestawie modułów sterowanych napięciem. Generatory, filtry, modulatory, wzmacniacze i sumatory stanowiły podstawowe jednostki, które mogły być dowolnie zestawiane, zwielokrotniane i stosowane wymiennie. Napięciem z jednego urządzenia można było sterować częstotliwością lub amplitudą następnego, co pozwalało na tworzenie złożonych struktur dźwięk. Syntezator zastępował całe studio muzyki elektronicznej. Podstawowym urządzeniem wejścia była klawiatura napięciowa, podobna zewnętrznie do klawiatury organów. Wprowadzenie klawiatury stało się prawdopodobnie czynnikiem decydującym o popularności mooga. W następnych latach Moog dokonał wielu ulepszeń w podstawowym modelu i skonstruował nowe instrumenty: mini-mooga w postaci zblokowanej z klawiaturą niewielkiej skrzynki (1971) i poly-mooga – instrumentu wielogłosowego (1980). W 1971 firma Mooga połączyła się z MuSonics, tworząc Moog Music Inc., i przeniosła się do Williamsville, a w 1973 została wchłonięta przez Norlin Industries. Po 1975 Moog wycofał się z konstruowania nowych instrumentów.

Literatura: T.L. Rhea The Moog Synthesizer, „Contemporary Keyboard” VII, 1981; J. Lee Interview. Robert Moog, „Polyphony” VII, 1982; J. Stange Die Bedeutungder elektroakustischen Medien für die Musik im 20. Jahrhundert, Pfaffenweiler 1989; The Language of Electroacoustic Music, red. S. Emmerson, Londyn 1990.