Medici, Cosimo I

Medici [m’ediczi] Cosimo I, właśc. Cosimo de’ zw. Il Grande, *12 VI 1519 Florencja, †21 IV 1574 Castello (k. Florencji), od 1569 pierwszy wielki książę Toskanii. Protektor muzyki, powiększył i zreorganizował zespół muzyczny działający przy katedrze i baptysterium, organizował wystawne widowiska artystyczno-muzyczne z okazji ważnych wydarzeń państwowych i rodzinnych; w 1539 zaangażował specjalnie F. Corteccia, powierzając mu stanowisko kapelmistrza odpowiedzialnego za muzyczną oprawę tych spektakli. W jego dworskiej świcie znajdowało się też wielu śpiewaków, tancerzy, muzyków i kompozytorów (m.in. A. Striggio, G. Caccini, J. Peri, E. de Cavalieri). Po śmierci Cosima I de’ Medici kontynuatorami tych poczynań, które miały ogromne znaczenie dla rozwoju dramatu muzycznego, byli jego dwaj synowie, Ferdynand I i Francesco I (w 1600 z okazji ślubu córki tego ostatniego Marii de’ Medici z Henrykiem IV wystawiono we Florencji Il rapimento di Cefalo Cacciniego oraz L’Euridice Periego).

Literatura: J. Haar A Gift of Madrigals to Cosimo I. The Ms. Florence, Biblioteca Nazionale Centrale, Magi. XIX, 130, „Rivista Italiana di Musicologia” I, 1966; A Renaissance Entertainment. Festivities for the Marriage of Cosimo I, Duke of Florence, in 1539, red. A. Minor, B. Mitchell, Columbia (Missouri), 1968.

***

Medici [m’ediczi], Medyceusze, włoski ród kupiecki i bankierski, a od XVI w. książęcy, władający początkowo Florencją, a potem całą Toskanią. W XV w. pod ich rządami Florencja stała się kulturalną stolicą Italii i ojczyzną renesansu. Mecenat Medyceuszy odegrał wielką rolę w rozwoju architektury, rzeźby, malarstwa i muzyki, obejmując swym zasięgiem całą Toskanię. Istniały trzy linie rodziny, dwie z nich — wywodząca się od Cosima (1389–1464) oraz linia wielkich książąt Toskanii zapoczątkowana przez brata Cosima Lorenza (1395–1440) — odegrały największą rolę w historii Italii.

Literatura: A. Solerti Musica, ballo e drammatica alla corte medicea dal 1600 al 1637, Florencja 1905, przedr. Bolonia 1969; G.F. Young The Medici, Londyn 1909, przedr. 1930; B. Becherini Relazioni di musici fiamminghi con la corte dei Medici. Nuovi documenti, „La rinascita” IV, 1941; F. Schevill The Medici, Nowy Jork 1949, przedr. 1960; F.A. D’Accone The Singers of San Giovanni in Florence during the 15th Century, „Journal of the American Musicological Society” XIV, 1961; M. Fabbri Alessandro Scarlatti e il Principe Ferdinando dei Medici, Florencja 1961; A.M. Nagler Theatre Festivals of the M. 1539–1637, New Haven (Connecticut), 1964, przedr. 1976; Feste e apparati medicei da Cosimo I a Cosimo II, red. G. Bartelà, A. Tofani, Florencja 1969; F.A. D’Accone The Musical Chapels at the Florentine Cathedral and Baptistry during the First Half of the 16th Century, „Journal of the American Musicological Society” XXIV, 1971; H.M. Brown Psyche’s Lament. Some Music for the Medici Wedding in 1565, w: Words and Music, ks. pam. A.T. Merritta, Cambridge (Massachusetts), 1972; F. Hammond Musicians at the Medici Court in the Mid-Seventeenth Century oraz Musical Instruments at the Medici Court in the MidSeventeenth Century, «Analecta Musicologica» XIV, XV, 1974, 1975.