Lilius, Franciszek
Lilius, Gigli, Lilio, Vincenzo, Wincenty, *2. połowa XVI w. Rzym (?), †przed 1641 Warszawa (?), włoski muzyk i kompozytor. V. Lilius określał się jako „Romano”, ale jego rzymski biogram jest nieznany. Przed 1595 przebywał na dworze arcyksięcia w Grazu. Najpóźniej w 1596 przybył na dwór Zygmunta III Wazy, gdzie śpiewał tenorem w kapeli; ostatnia wzmianka o V. Liliusie w rachunkach dworu pochodzi z 1636; w 1641 wymieniany jest w aktach sądowych jako zmarły. Ożeniony z Orgalką, miał pięcioro dzieci: Franciszka, Katarzynę, Konstancję (obie wyszły za mąż za mieszczan krakowskich), Karola i Cecylię (prawdopodobnie oboje mieszkali w Warszawie).
V. Lilius wydał w 1604 w Krakowie w drukarni B. Skalskiego Melodiae sacrae, zbiór 20 motetów na 4–8 i 12 głosów, autorstwa muzyków kapeli królewskiej (zachowane tylko 3 księgi głosowe); jest to dziś najbardziej miarodajny zabytek dokumentujący maestrię królewskiego zespołu; znajduje się tam jedyny znany utwór V. Liliusa: 12-głosowy motet Congratulamini mihi omnes (zach. CA I. chóru, T II. chóru).
Literatura: H. Feicht Przyczynki do dziejów kapeli królewskiej w Warszawie za rządów kapelmistrzowskich Marka Scacchiego, „Kwartalnik Muzyczny” 1928 nr 1; B. Przybyszewska-Jarmińska Muzyczne dwory polskich Wazów, Warszawa 2007; W. Leitsch Das Leben am Hof König Sigismuns III. von Polen, Wiedeń 2009; M. Bebak Franciszek Lilius. Życie i twórczość na tle epoki, Kraków 2018.