Lewandowski Leon Leopold, *14 III 1831 Kalisz, †22 XI 1896 Warszawa, polski skrzypek, kompozytor i dyrygent. Już jako dziecko występował publicznie, grając na skrzypcach. W 1850 został przyjęty w wyniku konkursu do orkiestry Teatru Wielkiego; zaczął też systematyczne studia w zakresie gry skrzypcowej pod kierunkiem K. Baranowskiego i J. Hornziela. Lewandowski grywał w różnych zespołach występujących w Warszawie, a także na balach, ciesząc się dużą popularnością. W 1857 powierzono mu kierowanie orkiestrą teatru Rozmaitości; stał na jej czele przez 40 lat. Zespół ten grał głównie repertuar lżejszy, także taneczny, komponowany w znacznej mierze przez Lewandowskiego. Dzięki tym utworom nazywano go „polskim Straussem”. Przez wiele lat dawał koncerty, czasem z orkiestrą A. Kühna m.in. w Resursie Kupieckiej, w Ogrodzie Saskim, w Dolinie Szwajcarskiej. Uczestniczył w koncertach muzyki kameralnej, był też przez pewien czas członkiem kwartetu smyczkowego K. Baranowskiego, a także organizował popularne koncerty symfoniczne w Resursie Obywatelskiej. Lewandowski pozostawił ok. 350 kompozycji, z których większość to tańce (mazurki, oberki, polki, polonezy, kujawiaki, kadryle), niezwykle wówczas popularne. Pisał także wstawki do baletów (Wesele w Ojcowie J. Damsego – K. Kurpińskiego, Pan Twardowski A. Sonnefelda, Coppelia L. Delibes’a), utwory orkiestrowe (Nocturne, Mazurki koncertowe na skrzypce, wiolonczelę, obój, trąbkę i orkiestrę) i chóralne (mazur Hej, kto żyje na chór męski; Anioł Pański na chór a cappella).
Literatura: J. Reiss Polska muzyka taneczna XIX wieku, „Muzyka” 1953 nr 9–10.
