logotypes-ue_ENG

Kociołkowska, Bożena

Biogram, role i literatura

Kociołkowska Bożena, *27 III 1941 Warszawa, polska tancerka, pedagog i kierowniczka baletu, działaczka społeczna. Absolwentka Państwowej Szkoły Baletowej w Warszawie, gdzie uczyła się pod kierunkiem I. Szymańskiej, L. Wójcikowskiego i O. Jordan. W 1960 związała się z Państwową Operą w Warszawie i już w 1961 zatańczyła kultową partię Odetty-Odylii w Jeziorze łabędzim, którą wykonywała później na scenie warszawskiej ponad 100 razy w trzech różnych opracowaniach choreograficznych. W 1962 została solistką baletu Teatru Wielkiego z siedzibą tymczasową przy ul. Nowogrodzkiej i od 1965 kontynuowała tę pracę w odbudowanym Teatrze Wielkim, gdzie w latach 1967–86 była pierwszą solistką. Brała udział w koncertach estradowych oraz programach i filmach baletowych w TVP. Występowała na innych polskich scenach operowych oraz za granicą.

Była jedną z najzdolniejszych balerin polskich lat 60. i 70. XX w. Bogata i różnorodna okazała się także jej aktywność po zakończeniu kariery scenicznej. W 1979 ukończyła studia pedagogiki tańca w Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie. Uczyła w warszawskiej szkole baletowej oraz za granicą, a w sezonie 1981/82 była baletmistrzynią w Teatro dell’Opera w Rzymie. Zajmowała się choreografią w teatrach muzycznych (Gdynia, Poznań), operetkowych (Wrocław, Gliwice) i dramatycznych (Łódź, Lublin, Zabrze). Kierowała baletem Państwowej Opery i Filharmonii Bałtyckiej (1992/93) i Teatru Wielkiego w Łodzi (1993/94). Była kierownikiem artystycznym Państwowej Szkoły Baletowej w Warszawie (1994–95) i Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej w Bytomiu (1998–2007) oraz przewodniczącą Sekcji Baletu ZASP (1991–94) i Sekcji Choreografii ZAiKS (1995–99). W 2008 założyła Fundację na rzecz Sztuki Tańca i została jej prezesem; z jej inicjatywy powstała m.in. rzeźba „W hołdzie polskim artystom baletu”, odsłonięta w 2016 obok gmachu Teatru Wielkiego przy ul. Moliera w Warszawie. Zajmuje się także publicystyką na tematy baletowe. Została odznaczona m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1979), Złotą Odznaką Honorową „Za Zasługi dla Warszawy” (1980), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1986) i srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis (2006).

Literatura: B. Kociołkowska i T. M. Lerski Pierwsza dama warszawskiego baletu, Warszawa 2016; J. Sibilska-Siudym Bożena Kociołkowska [https://archiwum.teatrwielki.pl/baza/-/o/bozena-kociolkowska/192181/20181, data dostępu: 12.02.2023].

Role

Odetta-Odylia (Jezioro łabędzie, choreogr. N. Konius i A. Sobol wg W. Burmeistra i P. Gusiewa, 1961; choreogr. R. Kuzniecowa, 1966 wg M. Petipy i L. Iwanowa; a także choreogr. B. Chaliułow wg A. Gorskiego i A. Messerera, 1973; wszystkie muz. P. Czajkowski)

Królowa Miedzianej Góry (Kamienny kwiat, choreogr. A. Tomski, muz. S. Prokofiew, 1961)

Dziewczyna (Zaczarowana oberża, choreogr. W. Gruca, muz. A. Szałowski, 1962)

Młoda Dziewczyna (Cztery temperamenty, choreogr. F. Adret, muz. P. Hindemith, 1962)

Młynarka (Trójkątny kapelusz, choreogr. F. Adret, muz. M. de Falla, 1962)

Eurydyka (Orfeusz, choreogr. A. Rodrigues, muz. I. Strawiński, 1963)

Królowa Driad i Kitri (Don Kichot, choreogr. A. Cziczinadze, muz. L. Minkus, 1964)

Królowa Podziemi i Królowa Wschodu (Pan Twardowski, choreogr. S. Miszczyk, muz. L. Różycki, 1966)

Pas de trois (Nokturn i tarantela, choreogr. W. Gruca, muz. K. Szymanowski, 1966)

Dziewczyna (Harnasie, choreogr. E. Papliński, muz. K. Szymanowski, 1966)

Mirta (Giselle, choreogr. A. Cziczinadze, 1968; choreogr. A. Gridin i I. Michajliczenko, 1976 – obie realizacje wg J. Corallego, J. Perrota i M. Petipy, muz. A. Adam)

Aegina (Spartakus, choreogr. J. Czanga, muz. A. Chaczaturian, 1968)

Wróżka (Kopciuszek, choreogr. A. Cziczinadze, muz. S. Prokofiew, 1969)

Danse sacrée (Danse sacré Danse profane, choreogr. W. Borkowski, muz. C. Debussy, 1971)

Solistka (La valse, choreogr. J. Lazzini, muz. M. Ravel, 1973)

Liza Woka (Salmo gioioso, choreogr. W. Gruca, muz. A. Bloch, 1972)

Balerina (Pietruszka, choreogr. L. Wójcikowski wg M. Fokina, muz. I. Strawiński, 1973)

Królowa Podziemi, Królowa Wschodu i Diablica (Pan Twardowski, choreogr. W. Gruca, muz. L. Różycki, 1973)

Panna Julia (Panna Julia, choreogr. B. Cullberg, muz. T. Rangström, 1975)

Primabalerina (Sylfidy, choreogr. R. Kuzniecowa wg M. Fokina, muz. F. Chopin, 1975)

Fedra (Fedra, choreogr. S. Lifar, muz. G. Auric, 1978)