Kinkeldey, Otto

Kinkeldey [kʹyηk^eldy] Otto, *27 XI 1878 Nowy Jork, †19 IX 1966 Orange (New Jersey), amerykański muzykolog i organista. Pracując jako organista, dyrygent chórów kościelnych i pedagog, odbywał jednocześnie studia: w latach 1898–1900 w New York University (filozofia i anglistyka), w 1900–02 w nowojorskim Columbia University (muzyka), w 1903–05 na uniwersytecie w Berlinie (literatura, filozofia i muzykologia), gdzie słuchał wykładów H. Kretzschmara, M. Friedländera, J. Wolfa, C. Stumpfa i in.; tamże studiował u R. Radeckego, A. Egidiego, C. Thiela w Königliches Akademisches Institut für Kirchenmusik. W latach 1907–09 podróżował po Niemczech, katalogując na zamówienie redakcji «Denkmäler Deutscher Tonkunst» muzykalia i archiwalia muzyczne w różnych bibliotekach. W 1909 uzyskał na uniwersytecie w Berlinie stopień doktora i objął posadę bibliotekarza w Königliches Institut für Kirchenmusik we Wrocławiu. Pełnił ponadto inne funkcje, m.in. inspektora organów na Śląsku, lektora historii muzyki na uniwersytecie, członka rady zarządzającej w operze wrocławskiej. W 1910 uzyskał tytuł docenta prywatnego, a następnie profesora. W 1914 powrócił do Nowego Jorku; w latach 1915–23 (z przerwą 1917–19) oraz w 1927–30 pracował jako kierownik działu muzycznego w Public Library w Nowym Jorku i jako organista w Brooklynie. W latach 1923–27 wykładał jako profesor muzyki w Cornell University w Ithaca (Nowy Jork), gdzie później pracował na stanowisku bibliotekarza; w 1930 założył tamże pierwszą w Stanach Zjednoczonych katedrę muzykologii, którą kierował do 1946. Będąc na emeryturze, jeszcze do 1958 wykładał gościnnie na różnych uniwersytetach amerykańskich. Do późnych lat życia był bardzo aktywny, działał w Music Teachers’ National Association, był założycielem i prezesem (1931–35) Music Library Association, założycielem i prezesem (1934–36, 1941–42) American Musicological Society.

Kinkeldey jest w historii muzykologii światowej postacią o dużym znaczeniu. Zyskał przede wszystkim opinię jednego z najwybitniejszych pedagogów i organizatorów życia naukowego. Jako założyciel i wieloletni kierownik katedry muzykologii w Cornell University (Nowy Jork) uważany jest za twórcę muzykologii amerykańskiej. Szczególnie zasłużył się dla bibliotekarstwa muzycznego, podnosząc je do rangi ważnej dyscypliny pomocniczej. Kinkeldey był wytrawnym wykładowcą i wybitnym nauczycielem; w swej działalności łączył ścisłe rozważania nad samą muzyką jako podstawowym przedmiotem badań muzykologicznych z szeroką perspektywą historyczną i zdobyczami innych dyscyplin naukowych; umiejętnie chwytał sedno omawianych zagadnień i trafnie ustawiał problematykę badawczą. Kinkeldey przeniósł zatem na grunt amerykański i rozwinął podstawowe cechy niemieckiej szkoły muzykologicznej początków XX w. Podobne zalety cechują jego nieliczne prace naukowe, poświęcone głównie muzyce XV i XVI w. Do najwartościowszych osiągnięć w tym zakresie należy jego rozprawa doktorska pt. Orgel und Klavier in der Musik des 16. Jahrhunderts, wpisana trwale do historiografii muzycznej jako pierwsza wyczerpująca praca o wczesnych przejawach muzyki na instrumenty klawiszowe, stanowiąca zarazem przykład rozpatrywania zagadnień muzyki XVI w. z perspektywy ówczesnej teorii muzyki. W swych artykułach na temat tańców (basse danse, balli i in.) zwracał uwagę na szczególnie istotną dla badań techniki kompozytorskiej XV i XVI w. problematykę formuł melodycznych. Różnorakie zasługi Kinkeldeya były uznawane i honorowane; m.in. poświęcono mu księgę pamiątkową A Musicological Offering to Otto Kinkeldey upon the Occasion of his 80th Birthday (red. Ch. Seeger, „Journal of the American Musicological Society” XIII, 1960).

Literatura: C. Sprague Smith Otto Kinkeldey, w: Otto Kinkeldey in Honor of his 70th Birthday, „Notes” VI, 1948–49; Ch. Seeger Otto Kinkeldey. Zum 80. Geburtstag am 27. November 1958, „Die Musikforschung” XII, 1959; G. Reese Otto Kinkeldey, „Journal of the American Musicological Society” XIX, 1966; J. Larue Otto Kinkeldey (1878–1966), „Die Musikforschung” XX, 1967; D.J. Grout Otto Kinkeldey 27 November 1878 – 19 September 1966, „Acta Musicologica” XXXIX, 1967