Jubal, postać biblijna, według Księgi Rodzaju (Gen. IV, 21) „ojciec grający na harfie i na flecie”, syn Lamecha z rodu Kainowego i Ady. Instrumenty Jubala określone są w Biblii nazwami odnoszącymi się do podstawowych typów wczesnego instrumentarium żydowskiego: chordofonów (kinnôr) i aerofonów (‘ûgābh). W łacińskim piśmiennictwie muzycznym począwszy od Izydora z Sewilli (VI/VII w.) Jubal pojawia się jako „wynalazca muzyki przed potopem” lub jako patron muzyki instrumentalnej. W średniowiecznych katalogach „wynalazców” muzyki mylono go często z Tubalem, a właściwie z Tubalkainem, jego biblijnym bratem przyrodnim, według Księgi Rodzaju (Gen. IV, 22) mistrzem sztuki kowalskiej, i przedstawiano niekiedy w roli Pitagorasa, odkrywającego w kuźni proporcje konsonansów (np. Gaffurius).
Literatura: C. Engel The Music of the Most Ancient Nations, Londyn 1864; H. Oppermann Eine Pythagoraslegende, „Bonner Jb” CXXX, 1925; P.E. Beickner The Medieval Representative of Music. Jubal or Tubalcain, Notre Dame (Indiana) 1954; C.H. Kraeling Music in the Bible, w: New Oxford History of Music, t. 1 Ancient and Oriental Music, red. E. Wellesz, Londyn 1957; A. Sendrey Musik in Alt-Israel, Lipsk 1970; J. Cohen Jubal in the Middle Ages, «Yuval. Studies of the Jewish Music Research Center» III, Jerozolima 1974; J.W. Mc Kinnon Jubal vel Pythagoras. Quis sit inventor musicae, „The Musical Quarterly” LXIV, 1978; D. Daolmi Jubal, Pythagoras and the Myth of the Origin of Music. With some remarks concerning the illumination of Pit (It. 568), Philomusica on-line 16, 2017.
