Hostinský, Otakar

Hostinský [hʹos~] Otakar, *2 I 1847 Martiněves, †19 I 1910 Praga, czeski muzykolog, estetyk i kompozytor, twórca czeskiej szkoły muzykologicznej. W 1865/66 studiował prawo na uniwersytecie w Pradze, później filozofię (u R. Volkmanna) i estetykę w Pradze i Monachium, w 1868 uzyskując stopień doktora na uniwersytecie w Pradze. W 1871 był uczniem B. Smetany, niemniej w zakresie kompozycji pozostał autodydaktą. W 1877 habilitował się z estetyki na uniwersytecie w Pradze, w 1883 tamże otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego, w 1892 – profesora zwyczajnego. Początkowo Hostinský rozwijał działalność jako krytyk oraz redaktor w czasopismach: „Dalibor”, „Hudební Listy”, „Lumír”; pisał także w dziennikach: „Prorok” i „Národni Listy”. Redagował również „Almanach Českého Studenstva”, „Věstník Kritický a Bibliografický” oraz almanach „Maj” wydawany przez stowarzyszenie artystyczne Umělecká Beseda. W latach 1882–86 wykładał historię muzyki w konserwatorium w Pradze, w 1886 również historię sztuki w szkole rzemiosł artystycznych oraz w 1892 historię aktorstwa w szkole dramatycznej. Skomponował kilka pieśni, pisał utwory fortepianowe, pozostawił szkice do oper: Elektra, Konrad Wallenrod oraz melodramatu Pohlednice. Był również autorem librett do oper: Nevěsta mesinská Z. Fibicha oraz Popelka Z. Rozkošnego. Był członkiem Królewskiego Towarzystwa Naukowego, Czeskiej Akademii Nauk, przewodniczącym sekcji muzycznej stowarzyszenia Umělecká Beseda w Pradze.

Twórczość naukowa Hostinský’ego jest odzwierciedleniem jego wielostronnych zainteresowań. Studia estetyczne wpłynęły decydująco na sposób ujmowania rozpatrywanych przez niego zagadnień. Hostinský wyszedł od estetyki J.F. Herbarta, opartej na stanowisku formalizmu, niemniej w toku własnych przemyśleń odszedł od pojęcia formy jako abstrakcyjnej właściwości na rzecz formy jako konkretnej rzeczy; podkreślał silnie ważność doświadczenia i eksperymentu (O estetice experimentální). W badaniach dotyczących muzyki i sztuki postulował uwzględnianie aspektów socjologicznych i politycznych (O socialisaci umění, Umění a společnost). Hostinský popierał Smetanę w jego dążeniu do stworzenia stylu narodowego w muzyce czeskiej (B. Smetana a jeho boj o moderní českou hudbu). Podkreślał znaczenie osiągnięć Wagnera, szczególnie w zakresie dramatu muzycznego oraz deklamacji opartej na akcencie językowym, i postulował przeniesienie jego zasad na grunt narodowej opery czeskiej (Wagnerianismus a česká národní opera, O české deklamaci hudební). W zakresie etnomuzykologii zajął się interpretacją czeskiej pieśni ludowej.

Literatura: Z. Nejedlý O. Hostinský, „Česká Mysl” VIII, 1907; K. Hrobsky O. Hostinský, „Česká Hudba” XIV, 1911; V. Helfert Skladby O. Hostinského, „Hudebni Sborník” I, 1913; Z. Nejedlý O. Hostinského esthetika, Praga 1921; J. Raček O. Hostinský, tvùrce a zakladatel české hudební védy, „Musikologie” II, 1949; Z. Sádecký O nekterych otázkách estetiky O. Hostinského, Praga 1955; R. Mužiková Nepublikovaná částka Hostinského „Stručného překledu dejin hudby”,«Miscellanea musicología» I, 1956; Z. Strejc O. Hostinský a sociologie uměni, „Hudebni Véda” X, 1973.