logotypes-ue_ENG

Hordyński, Władysław

Biogram i literatura

Hordyński Władysław Jan, *1 III 1908 Rzeszów, †4 I 1968 Kraków, polski muzykolog, bibliotekarz. W latach 1926–28 studiował polonistykę i historię na UJ; uczył się u M.J. Piotrowskiego (harmonia, solfeż) i Z. Przeorskiego (fortepian) w konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie. W 1928–32 studiował muzykologię na UJ u Z. Jachimeckiego; studia ukończył w 1939, przedstawiając pracę dyplomową o J. Krogulskim. W latach 1929–31 pracował jako bibliotekarz w Bibliotece Seminarium Historii i Teorii Muzyki UJ. W 1930 podjął pracę w Bibliotece Jagiellońskiej, a w 1931 ponadto w Bibliotece Pisarzy Towarzystwa Jezusowego. W 1936 złożył państwowy egzamin bibliotekarski. W latach 1933–39 współpracował z redakcją «Kalendarza Ilustrowanego Kuriera Codziennego» (IKC); w 1934 i 1937 publikował artykuły i recenzje muzyczne w tygodniku „Polska Zachodnia”. W latach 1939–45 przebywał wraz z rodziną na uchodźstwie w Rumunii. Pracował tam w bibliotece Academia Română, a także w bibliotece Institut Français d’Etudes Byzantines oraz bibliotece konserwatorium w Bukareszcie. Po powrocie do kraju w 1945 podjął pracę w dziale muzycznym Biblioteki Jagiellońskiej, a także okresowo w dziale rękopisów i starych druków. Do 1962 sprawował nadto pieczę nad czytelnią zbiorów specjalnych. W 1958 objął kierownictwo nad – od dawna de facto prowadzonym przez niego – Oddziałem Zbiorów Muzycznych, który stał się wówczas, m.in. z jego inicjatywy, odrębną komórką organizacyjną; jednocześnie kierował Pracownią Fototechniczną Biblioteki Jagiellońskiej. W 1962 otrzymał stanowisko starszego kustosza dyplomowanego.

Hordyński uczestniczył w organizowaniu wielu wystaw muzycznych, m.in. w 1949 brał udział w przygotowaniu wystawy chopinowskiej w Warszawie i Krakowie. W 1951 współuczestniczył w urządzaniu działu muzycznego Wystawy Oświecenia w Muzeum Narodowym w Warszawie oraz zorganizował w Bibliotece Jagiellońskiej wystawę historyczną p.n. Muzyka polska. W 1955 Hordyński odbył podróż naukową do Paryża, Nohant i Londynu, a w 1956 – do Pragi, Wiednia i kilku miast w Szwajcarii. Przez szereg lat był stałym współpracownikiem redakcji Polskiego słownika biograficznego. Hordyński prowadził szeroką działalność popularyzatorską; w latach 30. wygłaszał prelekcje przed koncertami, a w 1945–47 prowadził cykl audycji muzycznych w Polskim Radiu. W 1948 został współpracownikiem komisji muzykologicznej PAU; był także członkiem Rady Naukowej oraz Sekcji Źródeł Towarzystwa im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Od 1958 wchodził w skład komisji senackiej UJ do spraw spadku po I.J. Paderewskim; w 1967 senat UJ powołał go do komisji dla spraw modernizacji zajęć dydaktycznych. Działał również w Sekcji Bibliotek Muzycznych Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. W 1954 został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi.

Hordyński był pionierem nowoczesnego bibliotekarstwa muzycznego w Polsce. Ponad 30 lat pracował w Bibliotece Jagiellońskiej gromadząc, kompletując i uzupełniając muzykalia biblioteki – druki i rękopisy muzyczne. Podjął pracę nad ich skatalogowaniem, zgromadził pokaźny księgozbiór podręczny, zapoczątkował płytotekę. Dzięki staraniom Hordyńskiego powstała znaczna i cenna kolekcja chopinianów, zarówno w zakresie nut, jak i książek. Ponadto zajmował się prowadzeniem szkolenia zawodowego dla przyszłych bibliotekarzy oraz studentów muzykologii. Prowadził także działalność popularyzatorską na terenie Biblioteki Jagiellońskiej, urządzając dla jej pracowników koncerty z płyt, poprzedzone prelekcjami.

Na dorobek naukowy Hordyńskiego składa się ponad 100 artykułów i drobnych prac z zakresu muzykologii i bibliotekarstwa. Zainteresowania badawcze Hordyńskiego skupiały się głównie na życiu, twórczości i bibliografii Chopina. Na czoło jego prac edytorskich wysuwa się seria «Faksymilowane wydanie autografów F. Chopina», której był inicjatorem. Hordyński był jednym z najwybitniejszych znawców rękopisów i autografów Chopina. To właśnie on zidentyfikował rękopis młodzieńczego utworu Chopina – Wariacje D-dur na temat pieśni Moore’a (na 4 ręce), uważanego za zaginiony, który w 1964 zakupił dla Biblioteki Jagiellońskiej. Ponadto przygotowywał wraz z zespołem pracowników Biblioteki Jagiellońskiej Dokumentację życia i twórczości F. Chopina, pozostawioną w kartotekach. Hordyński był również wybitnym znawcą w zakresie chronologizacji i datowania druków muzycznych XIX w., w szczególności polskich; owocem jego wieloletnich badań i poszukiwań miała być zainicjowana przezeń seryjna publikacja «Katalog polskich druków muzycznych 1800–1863»; zdążył jednak zredagować tylko jej pierwszy zeszyt.

Literatura: T. Chylińska W. Hordyński 1908–1968, „Ruch Muzyczny” 1968 nr 4; P. Hordyński W. Hordyński (1908–1968), „Biuletyn BJ” XIX, 1969 nr 1/2.

Prace

W 125-lecie urodzin F. Szopena, «Kalendarz Ilustrowanego Kuriera Codziennego» 1936

Nieznane listy Szopena, «Kalendarz Ilustrowanego Kuriera Codziennego» 1937

Z nieznanej korespondencji Szopena, «Kalendarz Ilustrowanego Kuriera Codziennego» 1938

Pamiątki po Szopenie w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej, „Głos Narodu” z 24 XII 1936 nr 353 (dodatek nr 39)

Nieznane listy Chopina do A. Ciechowskiego, „Kwartalnik Muzyczny” VII, 1949 nr 26/27

Pamiątki po Chopinie w zbiorach krakowskich, „Kwartalnik Muzyczny” VII, 1949 nr 26/27

Autograf Chopina w zbiorach Biblioteki Kórnickiej, „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” z. 6, 1958

Chopin w Bibliotece Jagiellońskiej, „Ruch Muzyczny” 1959 nr 14

Z. Rosengardt Zaleska, uczennica Chopina, i jej pamiętnik, „Roczniki Biblioteczne” V, 1961

Nowe chopiniana w Bibliotece Jagiellońskiej, „Biuletyn BJ” XIII, 1961 nr 1

Nieznany list Chopina do T. Wodzińskiej, w: The Book of the First International Musicological Congress, devoted to the Works of F. Chopin 16th–22nd February 1960, red. Z. Lissa, Warszawa 1963

Chopin w Wieliczce, „Ruch Muzyczny” 1964 nr 15

Nieznany rękopis Chopina odnaleziono w Krakowie, „Ruch Muzyczny” 1964 nr 15

artykuły:

Die deutsche Musik und der Novemberaufstand in Polen, „Germanoslavica” I, 1931–32, z. 1, 2

Oswobodzenie Wiednia w niemieckiej literaturze muzycznej, „Ilustrowany Kurier Codzienny” z 7 I 1934 nr 7 (dodatek nr 2)

W. Krogulski. Nestor aktorów i muzyków polskich, „Polska Zachodnia” 15 VIII 1934 nr 222

Dział nut w Bibliotece Jagiellońskiej, „Przegląd Biblioteczny” IX, 1935 z. 1

M.Kl. Ogiński oraz Nieznane autografy Beethovena w Bibliotece XX. Czartoryskich, „Głos Narodu” z 28 VI oraz 13 XII 1936 nr 176 oraz 342 (dodatek nr 13 oraz 37)

Autograf J. Haydna w Bibliotece XX. Czartoryskich w Krakowie, „Polska Zachodnia” z 14 II 1937 nr 45

Zbiór muzyczny w Bibliotece XX. Czartoryskich w Krakowie, „Przegląd Biblioteczny” XI, 1937 z. 3

Nieznany autograf Haydna, «Kalendarz Ilustrowanego Kuriera Codziennego» 1938

Muzica, w: Instrucţuni provizorii pentru functionarea seruiciilor, Bukareszt 1940

Polskie życie muzyczne w Rumunii w latach 1939–45, „Ruch Muzyczny” 1946 nr 1

Książki polskie i odnoszące się do spraw polskich, znajdujące się w Bibliotece Akademii Rumuńskiej (XVI–XVIII w.), „Biuletyn BJ” V, 1953 nr 6, 8

Zbiory muzyczne [BJ], „Biuletyn BJ” VI, 1954 nr 7–9

O kilku autografach muzycznych w zbiorach Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, „Biuletyn BJ” XV, 1963 nr 1/2

39 haseł w Polskim Słowniku Biograficznym, t. 1, 4–12, Kraków 1935–67

2 hasła w Słowniku pracowników książki polskiej, Warszawa 1972

liczne artykuły i wzmianki w «Kalendarzu Ilustrowanego Kuriera Codziennego» 1933–39

artykuły i recenzje książek i wydawnictw muzycznych w „Polska Zachodnia” 1934

opracowania:

Nuty, w: Katalog wystawy 1830–1930. W setną rocznicę Powstania Listopadowego, Kraków 1930

Katalog wystawy autografów polskich i obcych [BJ], wstęp A. Birkenmajer, przedm. W. Hordyńskiego, Kraków 1937

Wydział Filozoficzno-Historyczny, z J. Tyszkowską, w: Twórczość naukowa UJ w okresie 10-lecia Polski Ludowej. Katalog wystawy, praca zbiorowa, „Biuletyn BJ” VII, 1955 nr 6/7

Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu i Biblioteka Kórnicka PAN, z K. Michałowskim, «Katalog polskich druków muzycznych 1800–1863» z. 1, Kraków 1968

redakcja:

«Faksymilowane wydanie autografów F. Chopina», z. 1–11, Kraków 1951–66

  1. Szymanowska 1789–1831. Album…, oprac. J. i M. Mirscy, Kraków 1953

«Katalog polskich druków muzycznych 1800–1863» z. 1, Kraków 1968

wydanie:

Chopin na obczyźnie. Dokumenty i pamiątki, z M. Mirską, Kraków 1965