Herman [hˊз:men] Woody, właściwie Woodrow Charles Herman, *16 V 1913 Milwaukee, †29 X 1987 Los Angeles, amerykański klarnecista, saksofonista (alt, sopran) i wokalista jazzowy. Jego matka, M. Bartoszewicz, urodziła się w Polsce. W 12. roku życia Herman zaczął grać na klarnecie i saksofonie. Początkowo występował w teatrach wodewilowych, a następnie, do końca lat 20., w big-bandach T. Geruna, H. Sosnika i G. Arnheima. W 1934 został zaangażowany do orkiestry I. Jonesa. W 1936, wspólnie z pięcioma muzykami tej formacji, założył zespół o nazwie The Band that Plays the Blues, z którym występował i nagrywał jako saksofonista i wokalista, szybko zdobywając uznanie (nagranie Woodchopper’s Ball, 1939, sprzedano w liczbie ok. miliona egzemplarzy). Kiedy na początku lat 40. do zespołu dołączyło wielu nowych muzyków, przyjął on nazwę The First Herd. Zmienił się także profil muzyczny orkiestry, która z czasem wykształciła styl będący syntezą swingu i elementów bebopu. Świeżość brzmienia, a przede wszystkim spontaniczny i żywiołowy sposób gry sprawiły, iż w połowie lat 40. The First Herd stała się jedną z najbardziej popularnych orkiestr jazzowych – współpracowała z wytwórniami filmowymi, miała własny cykl audycji radiowych, dokonała wielu nagrań, m.in.: Apple Honey, Caldonia, Wild Root, The God Earth, Bijou, Blue Flame, Northwest Passage, Summer Sequence 1–3. Trzon zespołu, poza liderem, tworzyli: C. Jackson (kontrabas), S. Berman (trąbka), B. Harris (puzon), F. Phillips (saksofon tenorowy) oraz D. Tough (perkusja), zastąpiony później przez D. Lamonda; aranżacji i kompozycji dostarczali orkiestrze N. Hefti i R. Burns. W 1946 w Carnegie Hall odbyło się prawykonanie Ebony Concerto I. Strawińskiego, napisanego specjalnie dla zespołu Hermana. Lata 1947–49 to okres The Second Herd, orkiestry występującej również jako Four Brothers (od tytułu kompozycji J. Giuffrego). Big-band ten, należący do najbardziej cenionych wówczas formacji bebopowych, zasłynął z doskonałych solistów (S. Rogers i E. Royal – trąbki, T. Gibbs – wibrafon, L. Levy – fortepian, E. Swope – puzon) i pełnego, soczystego brzmienia sekcji saksofonów, w której znaleźli się wybitni muzycy (S. Getz, Z. Sims, H. Steward, S. Chaloff). Repertuar dla tego zespołu pisali: J. Giuffre (Four Brothers – 1947), S. Rogers (Keeper of the Flame – 1948, More Moon – 1949) oraz R. Burns (Early Autumn – 1948, przeróbka 2. części Summer Sequence). W 1952 powstała kolejna orkiestra Hermana, The Third Herd, z którą w 1954 odwiedził kraje Europy i Ameryki Południowej. Później prowadził mniejsze i większe zespoły; jeden z nich, utworzony w 1960 pod kierownictwem muzycznym pianisty i aranżera N. Pierce’a, cieszył się dużym powodzeniem w Stanach Zjednoczonych, odnosząc też sukces podczas tournée po Europie i Afryce północnej. Lata 60. i 70. były dla Hemana okresem poszukiwań i współpracy z nowymi muzykami, m.in. aranżerem A. Broadbentem i gitarzystą bluesowym M. Bloomfieldem. W 1976 orkiestra Hermana wystąpiła w Polsce podczas festiwalu Jazz Jamboree.
Herman, obok D. Ellingtona, C. Basie’ego i S. Kentona, uchodzi za jednego z czołowych liderów jazzu wielkoorkiestrowego. Kierował zespołami, z którymi współpracowali najwybitniejsi soliści i aranżerzy; jego kolejne big-bandy stawały się również kuźniami młodych talentów. Z perspektywy historii jazzu największe znaczenie ma The First Herd, której perfekcja i wirtuozeria tak oczarowały I. Strawińskiego, oraz Four Brothers, gdzie zastąpienie tradycyjnej, obowiązującej jeszcze od czasów B. Cartera, sekcji saksofonów (2 altowe, 2 tenorowe, 1 barytonowy) obsadą złożoną z 3 tenorów i barytonu okazało się ważnym krokiem w rozwoju aranżacji muzyki bigbandowej. Zabieg ten pozwolił orkiestrze Hermana uzyskać większą plastyczność i jednorodność brzmienia – „Four Brothers sound” – stał się cechą wyróżniającą tę formację. Herman nie preferował jednego stylu, był otwarty na wszystko, co nowe i odkrywcze, poczynając od bluesa poprzez swing i bebop z elementami cool; w latach 60. i 70. sięgnął po tematy muzyki rozrywkowej, rockowej i najnowsze hity jazzu (m.in. La fiestę C. Corei).
Literatura: E.J. Edwards Woody Herman and the Swinging Herd 1956–66, Los Angeles 1966.
