Hemsi, Alberto

Hemsi [ʹemsí] Alberto, *23 XII 1896 Turgutlu (dawniej Kasaba, Turcja), †8 X 1975 Aubervilliers (k. Paryża), włoski kompozytor, etnomuzykolog, pedagog, pisarz muzyczny i organizator życia muzycznego. W latach 1911–13 uczęszczał do Scuola Commerciale Italiana w Izmirze; równocześnie uczył się kompozycji i śpiewów synagogalnych. W latach 1914–19 studiował w konserwatorium w Mediolanie u C.A. Bossiego (kompozycja), Zavaldiego (teoria muzyki, solfeż), C. Gattiego (instrumentacja), G. Zampieriego (historia muzyki) i G. Andreolego (fortepian). Po ukończeniu studiów przerwanych przez wojnę powrócił do Izmiru, gdzie m.in. dyrygował Jewish Philharmonic Orchestra. W latach 1923–27 przebywał na Rodos, a następnie przez długie lata w Aleksandrii, prowadząc różnorodną działalność: w 1927 założył tam pierwsze egipskie wydawnictwo Edition Orientale de Musique publikujące utwory kompozytorów związanych z kulturą Środkowego Wschodu, w latach 1927–57 był dyrektorem muzycznym Wielkiej Synagogi. Z jego inicjatywy powstała Alexandria Philharmonic Orchestra, którą w latach 1928–40 kierował. Ponadto pracował jako profesor muzyki w izraelskiej szkole muzycznej i w Liceo Musicale Italiano oraz wykładał kompozycję i harmonię w konserwatorium. Podczas pobytu w Aleksandrii kontynuował, podjęte na początku lat 20., badania nad muzyką Żydów hiszpańskich (Sefardyjczyków). W 1957 przeniósł się do Paryża; został profesorem muzyki w Séminaire Israélite de France i dyrektorem muzycznym synagogi Berith Shalom. W latach 1961–65 studiował etnomuzykologię pod kierunkiem C. Marcel-Dubois, a później współpracował z francuską rozgłośnią radiową.

Zainteresowania Hemsiego koncentrowały się na kulturze muzycznej Wschodu. Przyczynił się do jej rozpowszechnienia poprzez działalność pedagogiczną i wydawniczą. Prowadzone przez szereg lat studia nad muzyką wschodnią znalazły odzwierciedlenie w jego pisarstwie i twórczości kompozytorskiej. W swoich pracach, charakteryzując istotę tej muzyki, zwraca uwagę na znaczenie rozmaitych modeli melodyczno-rytmicznych i oryginalnej harmoniki. W kompozycjach próbuje oddać klimat muzyki Wschodu, jednakże rezygnuje ze specyficznej orientalnej mikrotonalności na rzecz systemu równomiernie temperowanego, poszukując jakby pewnego kompromisu pomiędzy tradycją muzyki wschodniej a zachodniej. Ważne miejsce w jego dorobku zajmuje zbiór pieśni ludowej Żydów hiszpańskich Coplas sefardíes z opracowaniem harmonicznym.

Literatura: I. Molho Alberto Hemsi, „Tesoro de los Judios Sefardies” II, Jerozolima 1959.