Hartmann, Johann Peter Emilius
Hartmann Emil, *21 II 1836 Kopenhaga, †18 VII 1898 Kopenhaga, duński kompozytor i organista pochodzenia niemieckiego, syn Johanna Petera Emiliusa. Teorii muzyki i gry na organach uczył się u ojca, gry na fortepianie u A. Rée. Już jako dziecko komponował pieśni, które później wydano pt. Smaasange for ungdommen (‘piosenki dla młodzieży’). W 1858 w katedrze w Kopenhadze został po raz pierwszy wykonany publicznie jego utwór – Passionssalme na sopran, chór i orkiestrę; w 1859 wystawiono balet Fjeldstuen, który odniósł duży sukces. W latach 1860–61 Hartmann kontynuował studia muzyczne w konserwatorium w Lipsku. Po powrocie do Kopenhagi został organistą w Johanneskirke, a w 1871 – organistą w kościele zamku Christianborg, gdzie pracował do końca życia. W sezonie 1891/92 dyrygował koncertami Musikforeningen w Kopenhadze. Hartmann dużo podróżował za granicę, głównie do Niemiec, gdzie dyrygował własnymi kompozycjami.
Twórczość Emila Hartmanna była bardziej doceniana za granicą niż w Danii, gdzie kompozytor pozostawał w cieniu swego ojca. Szczególnie znane było jego opracowanie na orkiestrę skandynawskich pieśni i tańców (Skandinavisk Folkemusik), a także inne utwory instrumentalne (np. Nordiske Tonebilleder, poemat symfoniczny Hakon Jarl). W Danii popularnością cieszył się także balet Fjeldstuen oraz późne opery (Ragnhild, Det store Lod). Utwory Emila Hartmanna, mimo nawiązywania do folkloru, nie mają tak wyraźnie narodowego charakteru jak twórczość jego ojca. Wykazują pewne wpływy F. Mendelssohna i charakteryzują się delikatną instrumentacją.
Instrumentalne:
Kwintet op. 5, 1865
Nordiske Tonebilleder op. 11 na fortepian
Arabeske Caprice op. 16 na fortepian
Sonate instructive et facile op. 17 na fortepian
Tänze und Arabesken op. 23 na fortepian
uwertura Haermaendene paa Helgeland op. 25 na orkiestrę
Trois mazurkas op. 28 na fortepian
opracowania pieśni i tańców narodowych Skandinavisk Folkemusik op. 30 na orkiestrę, także wersja fortepianowa
Claverstykker op. 34 na fortepian
poemat symfoniczny Hakon Jarl, op. 40
Nonet op. 43
suita Nordiske Folkedanse na orkiestrę
tria fortepianowe
2 sonaty skrzypcowe
7 symfonii, m.in.:
I Symfonia Es-dur op. 29, 1880
II Symfonia a-moll „Era Riddertiden” (‘z czasów rycerskich’) op. 34
III Symfonia D-dur op. 42, Kopenhaga 1889
Wokalno-instrumentalne, m.in.:
Passionssalme na sopran, chór i orkiestrę, sł. B.S. Ingemann, wyk. Kopenhaga 1858
Havfruen (‘rusałka’) op. 8, na chór i ork., 1866
Vinter og Vaar (‘zima i wiosna’) op. 13a, na chór i orkiestrę
Ved Sommertid (‘w czasie lata’) na głosy żeńskie
Rinaldo, kantata op. 33
Mod Lyset, kantata op. 33
utwory na chór męski i na kwartet męski
pieśni na głos z fortepianem, m.in. Fire Sange op. 1, 7 Romancer og Sange op. 14, Lieder und Gesänge op. 35, Sange i Folketone op. 36
Sceniczne:
opery:
Elverpigen (‘dziewczyna-elf’), libretto T. Overskou, wyst. Kopenhaga 1867
Ragnhild, libretto J. Lehmann wg H. Hertza, wyst. Kopenhaga 1896
Det store Lod (‘wielka nagroda’), wyst. Kopenhaga 1897
singspiele:
En nat mellem fjeldene (‘noc w górach’) op. 3, libretto C. Hostrup, wyst. Kopenhaga 1863
Korsikaneren (‘Korsykanin’), libretto A. Hertz wg St. Georges’a, wyst. Kopenhaga 1873
balety:
Fjeldstuen (‘chata góralska’), z A. Windingiem, libretto A. Bournonville, wyst. 1859
En bryllupsfest in Hardanger (‘wesele w Hardanger’), wyst. 1897
muzyka teatralna