Gurilow, Aleksander

Gurilow Aleksander Lwowicz, *3 IX (22 VIII) 1803 Moskwa, †11 IX (30 VIII) 1858 Moskwa, syn Lwa Stiepanowicza, rosyjski kompozytor, pianista, skrzypek i pedagog. Naukę muzyki pobierał u ojca, uczył się także dorywczo u J. Fielda i I. Geniszty. W latach młodzieńczych był skrzypkiem i altowiolistą w orkiestrze hrabiego W. Orłowa, którą prowadził jego ojciec, oraz występował w kwartecie księcia N. Golicyna. W 1831, po uwolnieniu z pańszczyzny, przeniósł się z rodziną do Moskwy, gdzie był korektorem muzycznym, nauczycielem śpiewu i fortepianu, a z czasem stał się cenionym pianistą i twórcą popularnych pieśni. Ostatnie lata życia spędził pogrążony w chorobie umysłowej.

Gurilow – obok Glinki i Warłamowa – współtworzył zasady kompozycyjne i styl melodyczny rosyjskiej liryki wokalnej. W jego pieśniach widoczny jest proces scalania różnych elementów wywodzących się głównie z 3 źródeł: z folkloru miejskiego, z pieśni ludowej, przejawiającej się najsilniej w gatunku tzw. „pieśni rosyjskiej” (Wjotsia łastoczka sizokryłaja, Otgadaj moja rodnaja), oraz z cygańskiego romansu, którego typowe cechy – wzmożony emocjonalizm, melodramatyczne efekty, gitarowa faktura akompaniamentu – zostały przez Gurilowa artystycznie przetworzone. Z Glinką łączą Gurilowa italianizmy w melodyce wokalnej oraz elegijny ton niektórych pieśni (Oprawdanije, Wam nie poniat’ mojej pieczali), z Warłamowem wiązała go przyjaźń, wspólne zainteresowania muzycznym folklorem i podobny typ idiomatyki ludowej (Matuszka-gołobuszka). Natomiast próby dramatyzacji pieśni (monologu) i muzyczne podkreślenie psychologicznych podtekstów zapowiadają twórczość wokalną Dargomyżskiego.

Literatura: E. Tynianowa K biografii Gurilowa, „Sowietskaja Muzuzyka” 1946 nr 9; O. Lewaszewa A.L. Gurilow, w: Istorija russkoj muzyki, t. 1 pod. red. A. Kandinskiego, Moskwa 1972.