Gawroński, Wojciech

Gawroński Wojciech, Rola-Gawroński, *28 III (nie 27 IV) 1868 Sejmany (k. Wilna), †5 VIII 1910 Kowanówko (k. Poznania), polski pianista i kompozytor. Do szkół uczęszczał w Wilnie, Symferopolu i Warszawie. Naukę muzyki rozpoczął u ojca. Po raz pierwszy wystąpił z koncertem w 11. roku życia w Symferopolu, grając utwory Chopina. Studiował w Instytucie Muzycznym w Warszawie u R. Strobla (fortepian), G. Roguskiego (teoria muzyki) i Z. Noskowskiego (kompozycja), dyplom uzyskał w 1891. Nadto był prywatnym uczniem A. Münchheimera i przez pewien czas M. Moszkowskiego w Berlinie. Przeniósłszy się do Kowna, udzielał lekcji muzyki, a następnie przez rok (do VI 1894) był dyrygentem orkiestry i chóru katedry w Wilnie. Ok. 1895 przebywał w Wiedniu, gdzie uzupełniał studia pianistyczne u T. Leszetyckiego (?). W końcu w 1895 objął dyrekcję utworzonej przez siebie szkoły muzycznej w Orle, gdzie kierował także pracą Towarzystwa Muzycznego. W tym okresie dużo koncertował, szczególnie w Polsce i w Rosji; w Warszawie wystąpił z koncertami kompozytorskimi, m.in. w WTM (1902, 1906), a także w Filharmonii (1903). W 1902 osiadł w Warszawie i zajął się pracą kompozytorską oraz pedagogiczną; równocześnie dojeżdżał do Łodzi, gdzie uczył gry fortepianowej w szkole muzycznej. Za swoje kompozycje Gawroński otrzymał kilka nagród na konkursach krajowych i zagranicznych: w 1896 I nagrodę na konkursie w Warszawie za pieśń Pamiętaj o mnie op. 1 nr 3, w 1898 – I nagrodę za Kwartet smyczkowy F-dur op. 16 na międzynarodowym konkursie im. Paderewskiego w Lipsku i pierwsze odznaczenie na konkursie im. ks. Lubomirskiego w Warszawie za Wariacje op. 9 nr 2 na fortepian, a 1903 na tym samym konkursie dwa pierwsze odznaczenia za utwory na fortepian: Balladę op. 10 nr 1 i Legendę op. 13 nr 2; także w 1903 nagrodzono jego Kwartet f-moll op. 17 na konkursie w Moskwie. Gawroński brał również udział w konkursie (1903) na operę według Marii Malczewskiego. Kompozytor zmarł w Kowanówku, pochowany został w Obornikach k. Poznania.

Gawroński uważany był za dobrego wykonawcę Bacha i Chopina, chętnie grywał też Schumanna i Liszta. S. Przybyszewski korzystał ze współpracy z nim, przygotowując cykl swoich odczytów pt. Chopin i naród w Filharmonii Warszawskiej (1904). Kompozycje Gawrońskiego na ogół wydawane były u Gebethnera i Wolffa, częściowo nakładem autora; nieliczne ukazały się jako dodatki do „Echa Muzycznego, Teatralnego i Artystycznego” i „Nowości Muzycznych”, znaczna ich liczba zaginęła lub pozostała w rękopisach. Za życia kompozytora popularność zyskały jego pieśni, miniatury fortepianowe i kwartety smyczkowe. J. Kleczyński i M. M. Biernacki życzliwie oceniali utwory Gawrońskiego, zarzucając mu jednak równocześnie niepełne opanowanie formy muzycznej. Obecnie twórczość Gawrońskiego posiada znaczenie jedynie historyczne.

Literatura: I. Chabielski Wojciech Gawroński. Sylwetka artysty, „Scena i Sztuka” 1910 nr 34; S. M. Stoiński Wojciech Rola-Gawroński (w 25-tą rocznicę śmierci), „Śpiewak” 1935 nr 7/8 (zawiera spis kompozycji).