Gajard, Joseph

Gajard [gaż’a:r] Joseph-Georges-Marie, Dom, *25 VI 1885 Sonzay (Indre-et-Loire), †25 IV 1972 Solesmes, francuski badacz i nauczyciel chorału gregoriańskiego, Ordo Sancti Benedicti. Studiował w seminarium w Tours; w 1909 został wyświęcony na księdza. W 1911 złożył śluby zakonne w opactwie benedyktyńskim Saint-Pierre-de-Solesmes, wysiedlonym czasowo z Francji na Isle of Wight. W latach 1911–64 współpracował z „Revue grégorienne”, w 1946 objął redakcję tego czasopisma; w latach 1954–70 był redaktorem „Etudes Grégoriennes”. W latach 1914–71 prowadził chór zakonników z Solesmes. Po powrocie zgromadzenia do Francji w 1922 Gajard uczestniczył w zakładaniu Institution Grégorien w Paryżu. Współpracował od początku swojej działalności naukowej i dydaktycznej z A. Mocquereau, m.in. przy edycji jego t. 2 Le nombre musical grégorien (1927), ksiąg liturgicznych chorału diecezjalnego (Editio Vaticana) i monastycznego (od 1913) oraz «Monographies grégoriennes» (od 1922). Po śmierci Mocquereau (1930) przejął kierownictwo serii «Paléographie musicale» oraz wydał m.in. nową wersję Antiphonale monasticum… (1934). Gajard brał udział w licznych seminariach i konferencjach międzynarodowych, organizował kongresy muzyki kościelnej (Rzym 1930, Szwajcaria 1931, 1937, Hiszpania 1936, Meksyk 1949, Wiedeń 1954). Prowadząc badania nad chorałem, odbywał podróże do Hiszpanii (1959, 1961), Stanów Zjednoczonych (1959, 1960, 1962, 1971) i Portugalii (1963, 1964). W 1962 otrzymał Legię Honorową.

Charakter działalności naukowej i pedagogicznej Gajarda kształtowały główne założenia ośrodka benedyktyńskiego w Solesmes, a zwłaszcza będące przejawem reformy chorału gregoriańskiegio dążenie do rekonstrukcji korpusu śpiewów, traktowanych – zgodnie z najstarszą tradycją rękopiśmienną – jako integralna część liturgii. Dążenie to wyrażało się w rewizji ksiąg liturgicznych oraz w tworzeniu uzasadnionego historycznie modelu praktyki wykonawczej chorału. Stąd Gajard zajął się edycją repertuaru chorałowego oraz podjął badania nad muzyką chorału, kładąc szczególny nacisk na zagadnienia związane z analizą paleograficzną źródeł średniowiecznych (zwłaszcza problem interpretacji rytmiczna oryginalnego zapisu melodii gregoriańskiej). Jako dyrygent chóru i nauczyciel w Institution Grégorien stosował w praktyce metody interpretacji chorału ustalone teoretycznie przez uczonych solesmeńskich, przede wszystkim przez Mocquereau; interpretacje wykonawcze zespołu z Solesmes zostały utrwalone na seriach płyt, wydanych przez firmy Voix de son maître (1930) i Decca (1951–70).

Literatura: M. Blanc L’enseignement musical de Solesmes et la prière chrétienne, Paryż 1953.