Frye, Walter

Frye [fraj] Walter, †przed 5 VI 1475, angielski kompozytor. Być może tożsamy z „kantorem Walterem” prowadzącym chór świeckich w katedrze w Ely w latach 1443/44 i 1452/53. W 1456/57 „Walter Frye”, prawdopodobnie kompozytor, wstąpił do londyńskiego Gild of Parish Clerks. Następnie znalazł się w służbie Anny York, księżnej Exeter, siostry króla Edwarda IV, co dokumentują wypłaty z lat 1464–72. Data śmierci kompozytora ustalona jest na podstawie testamentu sporządzonego 12 VIII 1474, potwierdzonego w Canterbury 5 VI 1475. Utwory Frye’a zachowały się niemal wyłącznie w rękopisach spoza Anglii: w Burgundii, Włoszech i w Europie Środkowej.

Twórczość Frye’a uważana jest za przykład stylu angielskiego w muzyce połowy XV w., który charakteryzuje się m.in. upodobaniem do współbrzmień tercjowych. W mszach stosował chorałowy cantus firmus, poddając go niekiedy lekkim zmianom wariacyjnym; jednolitość cyklu osiągał przez stosowanie podobnych fragmentów początkowych w następujących po sobie częściach. Za jego najpóźniejszą mszę uchodzi Summe Trinitati, oparta na izorytmicznym tenorze pochodzącym z responsorium o tej samej nazwie. Ważne znaczenie mają krótsze utwory Frye’a, cieszące się w 2. połowie XV w. znaczną popularnością. Wśród nich wyróżnia się motet pieśniowy Ave regina celorum, którego zapis zachował się w 15 rękopisach, a także na kilku obrazach. Utwór ten ulegał rozmaitym przeróbkom i stał się podstawą jednej z mszy J. Obrechta. Twórczość Frye’a umieszczana jest w kontekście utworów J. Bedynghama i J. Plummera, następców J. Dunstable’a.

Literatura: W. Stephan Die burgundisch-niederländische Motette zur Zeit Ockeghems, Kassel 1937; Ch. van den Borren Études sur le XVe siècle musical, Antwerpia 1941; E. Reeser Een isomelische mis uit den tijd van Dufay, „Tijdschrift der Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis” XVI, 1942; M. Bukofzer Studies in Medieval and Renaissance Music, Londyn 1950, przedr. Nowy Jork 1964; S.W. Kenney Contrafacta in the Works of Frye, „Journal of the American Musicological Society” VIII, 1955; S.W. Kenney Ely Cathedral and the „Contenance Anglaise”, w: Musik und Geschichte, ks. pam. L. Schradego, Kolonia 1963; G. Montagna Johannes Pullois in Context of his Era, „Revue belge de musicologie” XLII, 1988; A. Kirkman The Style of Walter Frye and an Anonymous Mass in Brussels, Koninklijke Bibliotheek, Manuscript 5557, „Early Music History” XI, 1992; R.  Strohm The Rise of European Music, 1380–1500, Cambridge 1993; D.  Fallows A Catalogue of Polyphonic Songs, 1415–1480, Oksford 1999; P. Gancarczyk Twórczość Guillaume’a Dufaya i Waltera Frye’a w Europie Środkowo-Wschodniej, „Przegląd Muzykologiczny” I, 2001; D. Fallows Walter Frye’s „Ave regina celorum” and the Latin Song Style, w: „Et facciam dolçi canti”, ks. pam. A. Ziina, Lucca 2003 (reprint w: D. Fallows Composers and their Songs, 1400–1521, Farnham 2010); J. Cook The Style of Walter Frye and an Anonymous Mass in the Lucca Choirbook, „Music & Letters” XCLI, 2015.