Frauenlob

Frauenlob [fr´a^u~], właściwie Heinrich von Meissen, *ok. 1250 Miśnia, †tuż przed 29 XI 1318 Moguncja, niemiecki minnesinger. Przydomkiem „Vrouwenlob” określa siebie sam poeta w jednym ze swoich utworów. Związany był z dworami różnych środkowoeuropejskich możnowładców m.in. Rudolfa Habsburga i Wacława II Czeskiego, a pochwalny wiersz poświęcił także wrocławskiemu księciu Henrykowi Probusowi. Jego protektorem był prawdopodobnie również Peter von Aspelt, który został w 1306 arcybiskupem Moguncji, gdzie poeta został uroczyście pochowany. Informacje o posiadanym przezeń tytule doktora teologii są niezbyt wiarygodne i najprawdopodobniej są wymysłem późniejszych admiratorów. W źródłach przypisuje mu się autorstwo ok. 40 „Tonów” – wzorców wersyfikacyjno-melodycznych, do których układać można było różne strofy (Spruche). 10 z nich uznaje się rzeczywiście za dzieła Frauenloba, ale prawdopodobnie tylko 5 zachowało się z autentyczną melodią. Zachowują one klasyczną formę canzony (zwykle w formie AAB) i widać w nich tendencję do rozbudowania strofy. W Langen Ton do którego Frauenlob ułożył ponad 200 różnych Spruche (strof) strofa liczy aż 19 wersów. Ponadto z muzyką zachowały się trzy utwory w utrzymane w formie Leich, dla której charakterystyczna jest zmiana melodii i wersyfikacji w kolejnych parach strof.

Frauenlob jest uważany za jednego z ostatnich przedstawicieli klasycznego minnesangu niemieckiego i jednego z najważniejszych inspiratorów tradycji Meistersingerów. Jego pieśni były wysoko oceniane przez współczesnych i zachowały się w licznych przekazach rękopiśmiennych.

Literatura: H. Kretschmann Der Stil Frauenlobs, «Jenaer Germanistische Forschungen» XXIII, Jena 1933; J. Schaefer Walther von der Vogelweide und Frauenlob, Beispiele klassischer und manieristischer Lyrik im Mittelalter, «Hermaea», nowa seria XVIII, Tybinga 1966; R. J. Taylor The Art of the Minnesinger, 2 t., Cardiff 1968; D. Hoffmann-Axthelm Doctor Frauenlobs Hohes Lied: Ein Autorenbild aus der Manessischen Liederhandschrift als Topos-Mosaik, „Basler Jahrbuch für historische Musikpraxis” XI, 1987; Ch. März Frauenlobs Marienleich: Untersuchungen zur spätmittelalterlichen Monodie, Erlangen 1987; T. Bein Sus hup sich ganzer liebe vrevel: Studien zu Frauenlobs Minneleich, Frankfurt 1988; Ch. März Zum musikalischen Stil in Frauenlobs Kreuzleich oraz M. Shields Zum melodischen Aufbau des Marienleichs, „Wolfram-Studien” X, 1988; J. Rettelbach Variation – Derivation – Imitation: Untersuchungen zu den Tönen der Sangspruchdichter und Meistersinger, Tybinga 1993; A. Diehr Mediale Doppelgestalt: Text und Melodie in Frauenlobs Minneleich, „Jahrbuch der Oswald von Wolkenstein Gesselschaft” X, 1998; Studien zu Frauenlob und Heinrich von Mügeln, ks. pam. K. Stackmanna, wyd. J. Haustein, R.-H. Steinmetz, «Scrinium Friburgense» XV, Berlin-Boston 2002; Sangspruchdichtung um 1300: Akten der Tagung in Basel vom 7. bis 9. November 2013, red. G. Hübner, D. Klein, «Spolia Berolinensia» XXXIII, Hildesheim 2015.