Folquet de Marseille

Folquet de Marseille [folk’e d^e mars’e:j], *ok. 1155 Marsylia (?), †25 XII 1231, prowansalski trubadur. Młodość spędził w Marsylii; w spisie mieszczan marsylskich z 1178 figuruje jako Fulco Anfos. Początkowo zajmował się handlem, kontynuując działalność swego ojca, bogatego kupca pochodzącego z Genui. Równocześnie utrzymywał szerokie kontakty ze środowiskami dworskimi południowej Francji, gdzie prezentował swe pieśni osobiście lub za pośrednictwem żonglerów. Po 1195 porzucił karierę świecką, wstępując z żoną i dwoma synami do klasztoru cysterskiego w Thoronet-en-Provence, gdzie ok. 1201 otrzymał stanowisko Opata. W 1205 został mianowany biskupem Tuluzy i założył w tym mieście uniwersytet. Poznał w tym czasie Johannesa de Garlandia, wybitnego teoretyka muzyki i od 1229 wykładowcę na uniwersytecie w Tuluzie, który wspomniał o Folquecie w poemacie De triumphis Ecclesiae. Rękopisy przekazują 24 utwory Folquet’a de Marseille, w tym 2 chanson de croissade, 1 cobla, 1 plank i 1 partimen. Główną część jego twórczości stanowią pieśni miłosne, z których 13 zachowało się z notacją muzyczną. Folquet de Marseille posługiwał się bardzo wyrafinowanym językiem poetyckim; struktura wersyfikacyjna jego pieśni odznacza się precyzją i regularnością występowania rymów. Melodie natomiast nie przejawiają charakteru stabilnego, brak w nich stałej zasady formotwórczej, reprezentują typ określony przez Dantego mianem oda continua.

Literatura: B. Stäblein Zur Stilistik der Troubadour-Melodien, „Acta Musicologica” XXXVIII, 1966; J. Kłobukowska Zagadnienia wersyfikacji i rytmu w pieśniach trubadura Folqueta de Marseille, „Muzyka” XIII, Warszawa 1968; J. Kłobukowska Contribution à l’étude de la versification et du rythme dans les chansons de Folquet de Marseille, w: Actes du 5e congrès international de langue et littérature d’Oc et d’études franco-provençales. Nice, 6–12 septembre 1967, «Publications de la faculté des lettres et des sciences humaines de Nice», t. 13, Nicea 1974.