Falconieri, Andrea

Falconieri [falkonj’e:ri], Falconiero, Andrea, *1585 lub 1586 Neapol, †29 VII 1656, włoski lutnista i kompozytor. Uczeń Jeana De Macque i Santina Garsiego, w latach 1610–14 był lutnistą na dworze w Parmie, następnie przebywał w Modenie, Florencji (1615 i 1619) oraz Rzymie (1616). Od 1620 był nadwornym lutnistą w Modenie, ale podróżował też do Francji i Hiszpanii. W 1629 powrócił na dwór parmeński i pozostawał tu do 1635. W tym roku przeniósł się znów do Modeny, a w latach 1636–37 uczył muzyki w klasztorze św. Brygidy w Genui. Wreszcie osiedlił się w Neapolu, gdzie został członkiem, a od 1648 kapelmistrzem kapeli królewskiej.

Główne znaczenie dla historii muzyki ma twórczość kameralna Falconieriego, w której dopatrywano się nawet zapowiedzi concerto grosso. Utwory wydane przez Torchiego nie wykazują cech charakterystycznych dla tej formy, niemniej budowa linii melodycznych przesycona jest instrumentalizmami, co związane jest z rozpoczynającym się w 1 poł. XVII w. rozwojem techniki skrzypcowej. Przy powtarzającej się w tych utworach obsadzie na 2 instrumenty sopranowe i 1 basowy (z towarzyszeniem b.c.), w canzonach instrumenty te traktowane są równorzędnie, w tańcach natomiast dwóm głosom wyższym towarzyszy linia mająca wyraźnie charakter podstawy basowej. Canzony, o programowych tytułach zbudowane są z niewielkiej ilości cząstek (ok. 4), zestawionych niekontrastowo, z wyjątkiem ostatniej, w metrum trójdzielnym. Nie obserwuje się w nich techniki wariacyjnej, ani innego nawiązywania materiałowego między różnymi cząstkami. Wśród utworów Falconieriego znajduje się też batalia, bardzo typowa dla tego rodzaju muzyki, rozpowszechnionego w XVI i z początkiem XVII w. Wybitnie ilustracyjna, zbudowana jest z wielu odcinków opartych na motywach trójdźwiękowych i wyrazistych ugrupowaniach rytmicznych.

Twórczość Falconieriego ma również znaczenie w rozwoju monodii. Pisał zarówno arie zwrotkowe jak i solowe madrygały typu G. Cacciniego.