Elias de Monte Carmelo

Elias de Monte Carmelo, Eliasz, Elia a Monte Carmelo, Joannes Mataski, *4 XI 1690, †23 X 1752 Poznań, kompozytor, organista, kapelmistrz, duchowny, OCarm. Należał do konwentu Bożego Ciała, karmelitów dawnej obserwancji ściślejszej reguły (strictioris observantiae) w Poznaniu, gdzie w latach 1724–1727, 1736–1739 oraz 1751–1752, a być może także w 1739–1742 był kapelmistrzem zespołu wokalno-instrumentalnego. W zakonie pełnił także inne funkcje (magistra nowicjatu, lektora teologii, ojca duchownego studentów).

Eliasz komponował na użytek prowadzonego przez siebie zespołu karmelitańskiego; jeszcze za życia kompozytora jego kompozycje trafiły i znajdowały się w repertuarze kapel cystersów w Pelplinie, benedyktynek w Sandomierzu i kapeli w Toruniu. Zachowane utwory Eliasa reprezentują typ małej kantaty zespołowej i wykorzystują technikę koncertującą. Jedyny kompletnie zachowany utwór Motetto de Beatissima Virgo Maria składa się z sześciu części zróżnicowanych pod względem obsady (naprzemiennie głos solowy i tutti), metrum, tonacji i faktury. Dei amores jest kompozycją dwuczęściową, w której da się wydzielić mniejsze cząstki. Każda z części utrzymana jest w formie da capo i poprzedzona oraz zakończona ritornelem instrumentalnym.

Literatura: Z. M. Szweykowski Eliasz karmelita nieznany staropolski kompozytor, «Z dziejów muzyki polskiej», z. 7: Materiały z III sesji naukowej Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego, Bydgoszcz 1964; T. Maciejewski O Eliaszu Karmelicie, Wawrzyńcu Zadorskim – warszawskim organmistrzu i Gabrielu Seneńskim – trębaczu, „Muzyka” 1977 nr 3; A. Jazdon Eliasz Karmelita ponownie „odnaleziony”, „Muzyka” 1995 nr 4; E. Hauptman-Fischer Osiemnastowieczne muzykalia opactwa cysterskiego w Pelplinie: katalog i omówienie zbioru, „Studia Pelplińskie” 2006; A. Mądry Barok, część 2: 1697–1795. Muzyka religijna i jej barokowy modus operandi, Warszawa 2013.