Dembołęcki, Wojciech

Dembołęcki, Dębołęcki, Dembolencius Wojciech, *1585/86 (?) Konojady (k. Brodnicy), †ok. 1646, polski kaznodzieja, literat i muzyk, OFM. W 1598 wstąpił do zakonu franciszkanów w Krakowie, w 1603 złożył śluby zakonne, od 1605 przebywał w Opolu, gdzie w 1611/12 (?) otrzymał święcenia kapłańskie. W 1615 był kaznodzieją w Kaliszu, w 1616 działał we Lwowie, m.in. jako kapelmistrz, tam na kapitułę generalną franciszkanów przygotował muzyczne opracowanie Benedictio Mensae, które zostało wydane w Toruniu. W 1617 był gwardianem i kustoszem konwentu w Chełmnie; przypuszcza się, że z końcem 1617 wyjechał przez Wenecję do Rzymu na studia teologiczne. W Wenecji w 1617 wydał Completorium Romanum. W drodze powrotnej z Rzymu do Rzeczpospolitej, w 1619 współorganizował w Ołomuńcu Towarzystwo Żołnierki Chrześcijańskiej do wykupu jeńców z niewoli muzułmańskiej. W latach 1621–22 był kapelanem lisowczyków; 1623–25 przebywał w Rzymie, gdzie uzyskał najpierw tytuł bakałarza, a następnie doktora teologii. W 1625 był przez niespełna miesiąc prowincjałem franciszkanów polskich, następnie w 1626 przeniósł się do prowincji ruskiej zakonu i został gwardianem w Kamieńcu Podolskim i komisarzem do wykupu jeńców. W latach 1630–32 znów przebywał w Rzymie; po powrocie działał nadal w prowincji ruskiej, pełniąc m.in. posługę kaznodziei we Lwowie.

Dembołęcki w swej niewielkiej zachowanej twórczości operuje techniką polifoniczną, respektując w zasadzie założenia szkoły rzymskiej, jednak nie bez wpływów weneckich (co przejawia się m.in. we wprowadzaniu metrum nieparzystego przy słowach oznaczających radość). Materiał melodyczny czerpie z chorału gregoriańskiego, traktując go jako cantus firmus długo- i równonutowy albo wprowadzając w różnych głosach. Dembołęcki w niekompletnie zachowanym Completorium romanum (brak Cantus oraz Bassus) jako jeden z pierwszych w Polsce (po J. Brancie) posługuje się cyfrowanym basso continuo typu basso seguente. Feicht przypisuje mu pierwszeństwo w zastosowaniu w polskiej muzyce religijnej na szeroką skalę nowoczesnego taktu C. Twórczość Dembołęckiego musiała być większa, o czym świadczą tytuły utworów zamieszczone we franciszkańskich inwentarzach muzykaliów z 2. połowy XVII wieku.

Literatura: H. Feicht W. Dębołęcki, kompozytor religijny z pierwszej połowy XVII wieku, Lwów 1926; Bibliografia literatury polskiej «Nowy Korbut», t. 2, Warszawa 1964 (zawiera wykaz twórczości i bibliografię); R. Sztyber „Skądże to zbłaźnienie świata?” Wojciecha Dembołęckiego „Wywód jedynowłasnego państwa świata” (studium monograficzne i edycja krytyczna), Zielona Góra 2012; A. Dacewicz Franciszkańskie inwentarze muzyczne z II połowy XVII wieku, „W Nurcie Franciszkańskim” 2012 nr 19.