Crusell, Bernhard

Crusell [kr’ü:s^el] Bernhard, Bernd, Henrik, *15 X 1775 Nystad (obec. Uusikaupunki), †28 VII 1838 Sztokholm, fiński klarnecista i kompozytor. Gry na klarnecie uczył się w Nurmijàrvi k. Helsinek. W 1791 przeniósł się do Sztokholmu, gdzie kontynuował naukę u G.J. Voglera. W latach 1793–1834 był członkiem kapeli królewskiej. W 1798 studiował grę na klarnecie u F. Tauscha w Berlinie, a w 1803 w paryskim konserwatorium u J.X. Lefevre’a (klarnet) oraz u F.-J. Gosseca i H.M. Bertona (kompozycja). Koncertował w wielu krajach europejskich, osiągając duże powodzenie jako wirtuoz. W latach 1818–38 był także kapelmistrzem orkiestry wojskowej w Sztokholmie, ponadto współpracował z operą sztokholmską, dla której przetłumaczył libretta 10 oper, m.in. Fidelia Beethovena, Cyrulika sewilskiego Rossiniego i Niemej z Portici Aubera. Crusell należy do twórców romantycznej pieśni fińskiej.

Literatura: H. Winter Bernhard Henrik Crusell. 150 vuotismulisto, Helsinki 1925; O. Anderson Bernhard Henrik Crusell, „Finsk tidskrift” I, 1926; T. Haapanen Bernhard Henrik Crusell, „Vår sång” XIV, 1941; C.-G. St. Mörner Ett musikbrev 1779 från Genseric Brandel till Bernhard Crusell, „Svensk Tidskrift for Musikforskiig” XLIX, 1967; F. Dahlström Bernhard Henrik Crusell, Helsinki 1976; F. Dahlström Bernhard Crusell. Tonsättare klarinettvirtuos, Sztokholm 1977; Bernhard Crusell, tonsättare, klarinettvirtuos (‘Bernhard Crusell, kompozytor, wirtuoz klarnecista), red. S. Wilson, «Kungliga Musikaliska Akademien Skriftserie» XXI, Sztokholm 1977; I. Kallio Bernhard Henrik Crusell (1775–1838), Uusikaupunki 1994.