Braxton [brˊæksten] Anthony, *4 VI 1945 Chicago, amerykański saksofonista, klarnecista, flecista i kompozytor jazzowy. W 1966 został członkiem formacji Association for the Advancement of Creative Musicians (AACM). Wkrótce, wspólnie z L. Jenkinsem i L. Smithem, utworzył zespół Creative Construction Company (działał do 1970). Od 1970 współpracował kolejno: z O. Colemanem, grupą Circle Chica Corei, a następnie (w Paryżu) z różnymi muzykami europejskimi, m.in. A. von Schlippenbachem. W 1974, po powrocie do Stanów Zjednoczonych, występował i nagrywał m.in. z D. Hollandem, B. Altschulem, K. Wheelerem. W latach 80. i 90. intensywnie komponował, występował i nagrywał z własnymi zespołami. W latach 1985–1990 wykładał w Mills College w Oakland, a następnie, w latach 1990– 2013, był profesorem Wesleyan University w Middletown. Występował w Polsce w 1984, 2008, 2012, 2020.
Od końca lat 60. Braxton jest uważany za najbardziej bezkompromisowego artystę jazzowej awangardy. W swej muzyce łączy elementy skrajnie nowatorskie z tradycyjnymi (Coltrane, Dolphy, Monk, Tristano). Kompozycje Braxtona (na różne składy) stanowią wypadkową zaawansowanego języka jazzu (z dominantą stylistyki free) i środków kompozytorskich twórców XX wieku (Schönberga, Cage’a, Stockhausena); wiele jego utworów powstało z inspiracji pozamuzycznych (astrologia, symbole matematyczne, numerologia, formy wizualne). Twórczość Braxtona miała duży wpływ na kształt jazzowej awangardy lat 70. i 80. i 90. (m.in. Johna Zorna). Albumy, m.in.: For Alto (1969) In the Tradition, 2 płyty (1974); Anthony Braxton Quartet (1985); Anthony Braxton, Evan Parker, Paul Rutherford. Trio (1993).
Literatura: R.M. Radano New Musical Figurations Anthony Braxton’s Cultural Critique, Chicago 1993.
