Berlin Johan Daniel, *12 V 1714 Kłajpeda (wówczas Memel, Królestwo Prus), †4 XI 1787 Trondheim, norweski organista, kompozytor i teoretyk pochodzenia niemieckiego. Kształcił się w Kopenhadze u A. Berga. W 1737 osiadł w Trondheim jako muzyk miejski, a od 1740 także organista katedry. Jego synowie Johan Andreas (1734–1772), Johan Daniel (1749–1791) i Johan Henrik (1741–1807) również byli muzykami.
Elementarz Berlina (Musikalske elementer) jest pierwszym skandynawskim podręcznikiem teorii muzyki. Jako autor rozpraw, wybitny organista i konstruktor-wynalazca (zbudował m.in. przyrząd ułatwiający strojenie fortepianów, klawiszową violę da gamba, a w 1751 fortepian z pedałem) cieszył się europejskim rozgłosem. Twórczość muzyczna Berlina obejmowała ok. 30 kompozycji (kantat, koncertów, sonat, symfonii, tańców), z których tylko część się zachowała. Łączą one cechy późnobarokowego języka muzycznego z wyraźnymi elementami stylu galant. Jego Sinfonia a 5 na kornet (cynk), smyczki i basso continuo jest jednym z najpóźniejszych dzieł wykorzystujących ten nieco już wówczas zapomniany instrument dęty w funkcji solowej.
Literatura (wybór): B. Kortsen The Music of Johan Daniel Berlin (1714–87), Bergen 1984; K. Michelsen (red.) Johan Daniel Berlin 1714–1787: Universalgeniet i Trondheim, Trondheim 1987.
Kompozycje:
Musicalisches Divertissement, bestehend, aus einer leichten melodieusen und nach modernen Gusto für das Clavier gesezten Sonatina, wyd. Augsburg 1751
Sinfonia a 5 na kornet (cynk), smyczki i b.c.
Sinfonia na smyczki, 2 flety (dodane później), 2 klarnety i b.c.
Sinfonia a 6 na smyczki, 2 flety (dodane później), 2 klarnety i b.c.
Concerto a 5 na skrzypce solo, smyczki i b.c.
6 Dants-Menuetter na skrzypce i b.c.
Pojedyncze mniejsze kompozycje (Allegro, Aria)
Prace:
Musicaliske Elementer, Trondheim 1744
Anleitung zur Tonometrie oder Wie man durch Hülfe der logarithmischen Rechnung nach der geometrischen Progressionsrechnung die sogenannte gleichschwebende musikalische Temperatur leicht und bald ausrechnen kann, Kopenhaga 1767, nowe wyd. pod red. B. Korstena, Bergen 1976
Edycje:
The Collected Works of Johan Daniel Berlin, wyd. B. Korsten, Bergen 1977
