Anthonello, [An]tonellus, de Caserta [-kaz’erta], Marot, A. Marotus de Caserta abbas, *Caserta (?), włoski kompozytor. Działał na przełomie XIV i XV w. prawdopodobnie w północnych Włoszech i na dworze książąt d’Anjou w Neapolu. Przypisuje się mu skomponowanie 8 zachowanych utworów 3-głosowych do tekstów francuskich, w tym 5 ballad, 2 rondeaux i virelai, oraz 7 (lub 8) w większości 2-głosowych utworów do tekstów włoskich obejmujących 7 ballat (autorstwo 1 ballaty niepewne) i madrygału. Twórczość Anthonella cechują szczególnego typu przemiany stylistyczne. Za wcześniejsze uważa się francuskie formy pieśniowe, zachowane głównie w rkp. sporządzonym w Bolonii ok. 1410 (Modena, Biblioteca Estense, oc.M.5, 24, olim lat.568). Są to kompozycje 3-głosowe, z instrumentem, tenorem i kontratenorem, utrzymane w skomplikowanym stylu ars subtilior, z zawiłymi układami rytmicznymi – wynikającymi m.in. z nagromadzenia synkop i nakładania się różnych ukształtowań rytmicznych w poszczególnych głosach (virelai i ballada do tekstu Guillaume’a de Machaut), a także ze stosowania podstawowego przebiegu z jego jednoczesną dyminucją i augmentacją (ballada) – i metrycznymi, polegającymi na łączeniu różnych oznaczeń czasowych (rondeau). Dwugłosowe utwory do tekstów włoskich, których głównym źródłem jest tzw. kodeks Manciniego (Lucca, Archivio di Stato 184), cechuje wyraźne uproszczenie stylu, chociaż i tu występują częste zmiany metryczne i rytmy synkopowe (madrygał, napisany prawdopodobnie wkrótce po ślubie królowej Neapolu Joanny II z hr. Giacomo de la Marche w 1415 lub z Ludwikiem III d’Anjou w 1423). We wszystkich tych utworach oba głosy są tekstowane, wyjątek stanowi ballata z instrumentalnym kontratenorem.
Edycje: utwory z tekstem francuskim wyd. W. Apel w: French Secular Music of the Late Fourteenth Century, Cambridge (Massachusetts) 1950 oraz w: French Secular Compositions of the Fourteenth Century, «Corpus Mensurabilis Musicae» LIII/1, 1970.
Literatura: G. Bertoni , «Archivum romanicum» I, 1917; N. Pirrotta , «Atti della Reale Accademia di Scienze, Lettere e Arti di Palermo», seria IV, t. V/2, 1945, odb. Palermo 1946; A. Bonaccorsi , «Atti dell’Accademia nazionale dei Lincei» seria VIII, t. 1, 1948; N. Pirrotta, E. Li Gotti , 3 cz., „Musica Disciplina” III–V, 1949–51; N. Pirrotta , «Collectanea historiae musicae» I, 1953; K. von Fischer , „Musica Disciplina” XI, 1957; K. von Fischer , „Acta Musicologica” XXX, 1958; N. Wilkins , «Nottingham Mediaeval Studies» VIII, 1964; U. Günther , „Musica Disciplina” XXIV, 1970; U. Günther , w: ks. pam. J. La Rue, red. E.K. Wolf, E.H. Roesner, Madison 1990; P. Memelsdorf , „Recercare. Rivista per lo studio e la pratica della musica antica” IV, 1992.
